In het verkiezingsprogramma van aantal politieke partijen komt het onderwerp vrouwenquotum ter sprake. Ik begrijp dat men graag iets wil doen aan de diversiteit aan de top en dat er allerlei voordelen zijn als de posities evenredig verdeeld worden. Dit rijmt alleen niet altijd met het doel dat eigenlijk bereikt moet worden.
In mijn ogen gaat het nog altijd om de juiste persoon op de juiste plek. Wij willen naar diversiteit werken omdat men erin gelooft dat zowel man als vrouw hun kwaliteiten hebben. De combinatie van een divers gezelschap kan bijdragen aan een goed functionerend(e) team of organisatie. Bij deze benadering focust men echter te veel op de uiterlijkheden, namelijk het geslacht. Wat iemand wel of niet geschikt maakt voor een functie, zijn de eigenschappen en/of de kwaliteiten van die persoon. Als wij echt een onderscheid willen maken in het man of vrouw zijnde, laten wij dan spreken over mensen die over mannelijke of vrouwelijke eigenschappen beschikken.
Als vrouw ben ik natuurlijk vóór dat vrouwen ook de mogelijkheid moeten krijgen om een carrière na te streven die zij graag willen. Ik vraag me alleen af voor wie wij dat vrouwenquotum invoeren. De enige reden die ik hoorde was: op dit moment zitten er nog steeds onvoldoende vrouwen aan de top. Okay, dan denk ik van: er kunnen toch allerlei redenen voor zijn ? Zijn er bijvoorbeeld genoeg ambitieuze vrouwen in de samenleving die daar behoefte aan hebben? Voor wie staan wij eigenlijk op? In het algemeen zitten er al heel veel vrouwelijke leidinggevenden in alle lagen bij de bedrijven en organisaties. Tellen die vrouwen dan niet mee? Zij hebben ook een belangrijke en verantwoordelijke baan. Tel je alleen maar mee als vrouw in Nederland wanneer je aan de top zit? Waarom is het erg om te accepteren dat mannen misschien inderdaad beter geschikt zijn voor de topposities en dat niet alle vrouwen daarin passen? En als de vrouwen in Nederland niet de top ambiëren, moeten ze dan gedwongen worden te veranderen zodat het vrouwenquotum wel vervuld kan worden?
Iedereen heeft zowel de mannelijke en vrouwelijk eigenschappen in zich. Wij hebben typische mannen en vrouwen: dus een man die erg mannelijk is en een vrouw die totaal vrouwelijk overkomt. In sommige landen is dit rolpatroon nog goed terug te zien. In Nederland wordt zo’n rolpatroon gelijk geassocieerd met een mindere positie van vrouwen. In deze blog praat ik voornamelijk over de mannelijke of vrouwelijke eigenschappen. In westerse landen hebben wij meer varianten en een ‘mix’ van eigenschappen in een man of een vrouw. Is het je bijvoorbeeld ook opgevallen dat veel top stylisten of kappers homoseksuele mannen zijn? Terwijl die typische vrouwenberoepen zijn. Het geslacht doet er namelijk weinig toe, in ieder geval niet in Nederland. Het is wat iemand in zich heeft bepaalt of die persoon geschikt is, en/of kan excelleren in een baan. Met vrouwenquotum hebben wij er voornamelijk over het functioneren van een vrouw aan de top van een bedrijf of organisatie.
Stel dat wij in een wereld leven enkel met rozengeur en maneschijn, dan kan iemand die uitsluitend over vrouwelijke eigenschappen beschikt, de ideale leider zijn. De vrouwelijke eigenschappen zijn bijvoorbeeld gevoelig, zachtaardig, coöperatief, warm, expressief, bescheiden, empathisch, nederig, vriendelijk, behulpzaam etc. etc. En als wij in de situaties zitten zoals in de stenen tijdperk, waar je constant in mogelijk gevaar kan verkeren en dat je moet vechten en jagen voor het voedsel, dan is de kans te overleven met een mannelijke leider, groter. De mannelijke eigenschappen zijn bijvoorbeeld krachtig, moedig, onafhankelijk, assertief, actie- en doelgericht etc. etc. In deze modern tijd leven we nog niet in een ideale wereld maar we zijn gelukkig ook niet in constant gevaar. Dit betekent dat we niet een typische mannelijke of vrouwelijke leider nodig hebben. De ideale leider moet zowel de masculiniteit als femininiteit in zich hebben en uiteraard een balans daarin weet te vinden in elke situatie.
Wat mij in het algemeen opval in Nederland is: er zijn mannen die veel vrouwelijke eigenschappen in zich dragen en vrouwen juist (te) veel de mannelijke. Ik persoonlijk denk dat dit het resultaat is van de doorgeslagen emancipatie. Wat krijgen wij als mannen geen ‘mannen’ meer zijn en vrouwen niet meer herkenbaar zijn als ‘vrouwen’? Hier heb ik er niet over de buitenkant, maar de binnenkant. Het principe van instellen vrouwenquotum is juist uitgegaan van een bepaalde verwachting van hoe een man of een vrouw hoort te zijn of zou moeten zijn; met de aanname dat door het toevoegen van meer van het geslacht - vrouw voordelen gaat opleveren voor de organisatie. Echter, wat als wij een toplaag hebben met mannen die al mannelijk genoeg zijn, daarnaast met vrouwen die ook overwegend ‘mannelijk’ zijn in hun denken en/of handelen, krijgen wij dan wel de diversiteit en synergie waar we ernaar streven? Daarentegen, een team met een ‘mix’ van masculiene en feminiene mannen kan ook hetzelfde effect opleveren zoals dat bij het toevoegen van vrouwen met typische vrouwelijke kwaliteiten.
Daar komt nog eens de verwachting van omgeving erbij. Is de wereld die wij graag willen zien – vrouwen aan de top – ook gangbaar voor de partijen met wie wij te maken hebben? Wij kunnen de politiek als voorbeeld nemen: Als Nederland ambitie heeft op het wereldtoneel, dan moet onze premier van het geslacht man zijn met een bepaalde vrouwelijke eigenschap in zich. Je zou denken: hoezo? Duitsland heeft toch ook een vrouwelijke leider? Ja, Duitsland is wel het grootste en machtigste land in de ogen van niet-Europeanen, mede vanwege haar geschiedenis. Een vrouwelijke leider kan bij voorbaat al meeliften met de reputatie en gevestigd imago van het land. Daarnaast heeft de huidige Duitse leider een bèta achtergrond. Misschien voelt ze zich wel als een vis in het water onder de mannen. In de meeste landen zoals Amerika, Rusland, China en Midden-Oosten is het vanzelfsprekender om zaken te doen met mannen. Het ‘waarom’ laten wij even in het midden. Zoals het bij ons in Nederland, hebben alle andere landen ook een bepaalde verwachting over hoe een man of een vrouw zou moeten zijn. Het is denkbaar dat Nederland zichzelf in een ongunstige positie zet internationaal, als wij een vrouwelijke premier hebben. Internationale samenwerking gaat niet alleen om het praktische regelen van zaken. Maar ook om het opbouwen en onderhouden van relaties. Als er op natuurlijkerwijs een gelijkwaardige relatie opgebouwd moet worden in een zakelijke setting, dan zou het toch simpeler gaan tussen mannen onderling dan tussen een man en een vrouw? Daarnaast moet de vrouwelijke premier zelf ook een balans gevonden hebben in haar eigen mannelijke en vrouwelijke kant om de functie goed te kunnen uitoefenen, in Nederland en daarbuiten. Een topleider zijn in deze bewogen tijden vraagt veel masculiene kwaliteiten. Zou het natuurlijk aanvoelen voor een vrouw om doorgaans haar mannelijke eigenschappen te moeten inzetten?
In Nederland moeten er eerst nog veel stappen gezet worden in eigen identiteitsontwikkeling van de man en vrouw in onszelf, als wij willen dat beide geslachten op hun plek voelen in de samenleving. Daarbij spelen wederzijdse begrip en acceptatie eveneens een rol. Stel dat wij zo ver zijn dan hoeft het vrouwenquotum niet eens ingevoerd te worden. De ideale situatie zal zich namelijk vanzelf openbaren.
Reactie plaatsen
Reacties