De laatste weken horen wij het woord ‘vertrouwen’ veelvuldig voorbijkomen. Het lot van Nederland gaat bepaald worden door dit abstract begrip. Wat is vertrouwen eigenlijk? Een van de betekenissen die ik gevonden heb voor het woord vertrouwen is: “Bereidheid van een persoon of groep om afhankelijk te zijn van de daden van een andere persoon of groep. “
Uit vele voorbeelden die ik gezien heb van Nederlandse familie- liefdes- en werkrelaties constateer ik dat men simpelweg het verband niet ziet tussen het vertrouwen en hun eigen rol en aandeel daarin. Ik zie overal veel meer het uitoefenen van invloed en controle dan het afhankelijk durven op te stellen. Aan de andere kant begrijp ik ook waarom er geen vertrouwen is. Het vertrouwen heeft voornamelijk te maken met emotionele afhankelijkheid. Velen van ons kunnen zich emotioneel niet afhankelijk opstellen omdat wij ons psychisch onveilig voelen, bewust of onbewust. Dit kan veroorzaakt zijn door iets wat in de kinderjaren is gebeurd, maar ook door kwetsende of teleurstellende gebeurtenissen in je volwassenjaren. Overal zie ik afstand tussen mensen. Als je aan een willekeurige Nederlander met etnische afkomst vraagt, dan begrijpen ze gelijk wat ik met de ‘afstand’ bedoel. Wanneer je iets niet anders hebt gekend dan weet je ook niet hoe het moet zijn.
Het thema vertrouwen leeft niet in het land waardoor er makkelijk over heen gestapt wordt. Ik zie mensen dingen doen en zeggen die het vertrouwen doen schaden. Wat zegt de eerder genoemde definitie eigenlijk over het vertrouwen in Nederland? Worden mensen onafhankelijk omdat ze niet meer durven te vertrouwen? Of zijn ze te onafhankelijk geworden waardoor ze denken dat het vertrouwen in, of het geven van vertrouwen aan een andere, niet meer nodig is?
Sommige mensen kunnen vertrouwen hebben of geloven in een ‘God’, omdat ze de zekerheid hebben dat ‘God’ hem nooit zal kwetsen en teleurstellen. Je hebt ook mensen die nergens in geloven dan blijft dit voorbeeld alsnog vaag voor ze. Voor velen onder ons is het lastiger te vertrouwen in je medemens dan in je ‘God’ of huisdier. Wat zouden de redenen kunnen zijn waarom sommigen van ons wel in een ‘god’ kunnen geloven terwijl wij ‘het’ nooit met blote ogen hebben gezien? Wat maakt ‘God’ geloofwaardig?
Ten eerste, zoals ik hier bovengenoemd heb, we weten dat ‘God’ ons niet pijn gaat doen. Dit maakt de emotionele investering vol overgave laagdrempeliger. Er zijn ook mensen die gestopt zijn met ‘geloven’ omdat zij teleurgesteld zijn geraakt na onbeantwoorde verzoeken of hulpvragen. Ten tweede, ‘God’ gebruikt geen macht om ons in hem te doen vertrouwen. Als mens hebben wij de vrije wil. 'God' doet zelf niet aan overtuigingen. Ten derde: uit de verhalen van anderen of boeken horen en lezen wij wat ‘God’ wel gedaan heeft. Wij hopen of vertrouwen erop dat wij ook op die manier gezegend worden. Ten vierde: het geloof geeft ons rust, in ieder geval rustmomenten wanneer wij contacten zoeken. Misschien zijn er nog meer redenen te bedenken. Ik ben zelf geen gelovige maar probeer het woord vertrouwen uit te leggen op een wat meer begrijpelijke wijze. Als wij bovenstaande redenen van vertrouwen in ‘God’ doortrekken in ons dagelijkse leven, dan weten wij ook wat men nodig heeft om de anderen te kunnen vertrouwen. Voor de teleurgestelde groep mensen die gestopt zijn met geloven of vertrouwen is de volgende vraag misschien interessant: ‘Wat maakt het dat de mensen in arme landen die steeds met ellende te maken krijgen, wel hun vertrouwen kunnen blijven vasthouden en door te gaan met het leven dat zij hebben’?
Omdat veel mensen in Nederland dat vertrouwen geven aan een andere en dat van zichzelf niet kennen of voelen, hebben ze de wetten en regels nodig om het juiste te doen. Tegelijkertijd geven ze de schuld aan de regering of de anderen als iets misgaat. Ze willen en kunnen geen eigen verantwoordelijkheid nemen. Sommigen die de verantwoordelijkheid hebben zijn niet in staat die te dragen. Al deze mensen vragen eigenlijk om een autoritaire sturing; dus niet een sturing op basis van vertrouwen, wat onze premier graag doet. Sommige mensen kunnen, willen en hebben nooit geleerd om te vertrouwen, te luisteren of te volgen. Dus hoe je wendt of keert, ‘de baas’ is altijd de foute aan het doen. Hoe is de oorzaak van het probleem ontstaan?
Zolang er sprake is van macht is er geen plek voor vertrouwen. Dus als men een relatie wilt onderhouden op basis van puur vertrouwen dan moet het ‘machtssysteem’ afgeschaft worden. Veel politici zouden hier tegenspreken als macht de reden is waarom ze politici zijn geworden. Eerlijk gezegd, als het vertrouwen aanwezig is, zou de machtsuitoefening op geen enkele manier meer nodig zijn. Maar, hoe kunnen de Nederlandse burgers vertrouwen krijgen als er steeds over de woorden macht en tegenmacht gesproken wordt? Soms lijkt er alsof men daar trots op is als die termen ter sprake komt. Als men in macht gelooft dan sluimert al een gevaarlijke gedachte. Gezien het slavernijverleden dat een belangrijk deel maakt uit de Nederlandse geschiedenis, kan ik me voorstellen dat macht een vanzelfsprekend middel is in het omgaan met mensen die minder weerbaar zijn of niet aan de verwachting voldoen. Het wordt ook ingezet om de anderen minder strijdvaardig te maken. In moderne tijd doen we het op een nette manier: geen fysiek geweld maar psychisch geweld die wij plegen met woorden of bepaalde manier van handelen. Recentelijk zien wij nog hoe onze premier in het nauw gedreven werd omdat zijn collega’s hem niet willen geloven. In een organisatie worden medewerkers op een bepaalde manier beoordeeld en behandeld door hun leidinggevende puur omdat de leidinggevenden van iets vinden. Wij hebben ook gezien hoe de burgers behandeld zijn wanneer ze ‘misdragen’ in de ogen van overheidsinstanties.
Reactie plaatsen
Reacties