Moeten wij dan gelijk van het onderwerp macht afblijven? Nee, het hebben van machtsbevoegdheid is niets mis mee. Wel hebben wij de keuze om die wel of niet in te zetten. Wij leven immers nog niet in de utopie. Het hiërarchische systeem in een samenleving of in een organisatie heeft een functie. Wij zijn immers bij elkaar gekomen om bepaalde doelen na te streven. Het is geen macht en tegenmacht die op de balans gezet moet worden, maar macht en vertrouwen. Ik denk dat we altijd moeten beginnen met ‘het vertrouwen’, en eventueel met kleine stappen het inzetten van macht overwegen. Gedurende het proces moeten het vertrouwen en de macht steeds in balans worden gebracht.
Is het terecht om de ongewenste bestuurscultuur op de schouder van een persoon af te schuiven? Het vertrouwen in overheid kan alleen hersteld worden als alle ambtenaren en politici er hard voor willen werken. De wereld verandert of verbetert niet door één persoon. Tenzij als wij die ene persoon als ‘God’ zien die alles mogelijk kan maken in z’n ééntje.
De burgers moeten ook leren hun eigen individuele verantwoordelijkheid te dragen, waar nodig krijgen ze tijdelijk de steun van overheid en hulpinstanties. Om tijdelijke hulp met gewenst effect te kunnen bieden, moeten al die instanties goed functioneren. Stel dat de burgers niet ‘zelfstandig’ kunnen worden dan vragen ze gewoon weer om een autoritaire overheid. De machtspositie zal weer stilletjes in de schoenen worden geschoven. Zo ontstaat de ongewenste machts- of bestuurscultuur in de organisaties en in het land. Er wordt namelijk gereageerd op de kwesties die problemen zijn, maar niet de onzichtbare behoefte van de afhankelijke partijen.
In het verleden heeft de politiek al pogingen getracht om de burgers minder afhankelijk te maken van de overheid. Het is een vooruitstrevende toekomstvisie geweest die helaas een ander effect kreeg bij de uitvoering. De burgers krijgen niet de tijd en hulp om sterker en zelfstandiger te worden. Aan de randvoorwaarden zoals kwaliteit en inzetbaarheid personeel, of de effectiviteit en efficiënte van een organisatie, is niet gedacht. De politiek voelt zich alleen verantwoordelijk voor de wetgeving en financiële middelen. De overheid wordt echter wel in z’n geheel gezien als één partij die de wil doordrukt zonder rekening te houden met wat er leeft bij een andere partij, namelijk de samenleving of kwetsbare groepen die daarin leven. Gezien de afhankelijke partij niets daar tegen kan doen, wordt de macht gevoeld en ervaren.
Hierboven heb ik over het fenomeen vertrouwen in Nederland gehad maar ook het vertrouwen tussen de burgers en overheid. Laten wij nu even inzoomen op het vertrouwen dat geschetst is door de politieke partijen. Een andere betekenis van ‘vertrouwen’ is: ‘bekend zijn met’. Uit de peiling is ook gebleken dat dit onder andere de reden is waarom burgers opnieuw voor een bepaalde partij hebben gekozen. De vraag hier is dan: is het de moeite waard om dat laatste vertrouwen puur uitgaande van de ‘bekend zijn met’ helemaal teniet te doen? Wat gaat Nederland worden als dat klein beetje vertrouwen en hoop ook weggenomen wordt bij de burgers? Gaat iemand de consequentie daarvan dragen? En valt het op te lopen risico ooit nog te repareren?
Ik denk niemand kan onze premier verwijten voor aantal fouten dat hij waarschijnlijk gemaakt heeft. Als er iemand is die capabeler is dan hem in de ogen van de burgers, dan hebben wij toch allang een andere premier gekregen? Als één volgens collega’s onbetrouwbare politicus steeds opnieuw gekozen wordt in het land, dan kunnen er minimaal twee verklaringen voor zijn : 1) Nederlandse burgers zijn blind of kunnen niet goed nadenken, want ze weten alleen foute beslissing te maken. 2) De burgers hebben geen andere betere keuze, dan maar genoegen nemen met een mindere keus.
Voor dat laatste mogen alle politici wel de hand in eigen boezem steken. Het is namelijk ook de verantwoordelijkheid van alle politici wanneer Nederlanders geen andere keuze hebben dan te stemmen op één volgens hen onbetrouwbare politicus; stel dat onze premier echt zo slecht heeft gedaan. Tegelijkertijd rijst ook de vraag: ‘Hoe capabel en betrouwbaar zijn dan de andere politici in de ogen van burgers, gezien die ene politicus toch steeds gekozen wordt ?’ Zou onze premier aan de macht mogen blijven omdat de kiezers het meest vertrouwen hebben in hoe hij zijn machtspositie uitoefent? Onze premier moet zeker beter zijn best doen. Als hij 5 stappen harder moet lopen, dan zouden alle anderen zeker minimaal 6 stappen harder moeten rennen.
We zijn soms vergeten waar de macht vandaan komt in een democratisch systeem. Democratisch systeem is juist een anti-macht systeem. Het gaat namelijk niet om de machten maar de burgers. Het vertrouwen van de burgers is meetbaar door het aantal stemmen. Ik wil graag de volgende oproep doen: ‘Laat met je daden, persoonlijkheid, prestatie en capaciteit zien als je denkt dat je een betere premier kandidaat bent.’ Als ik zie dat iemand slecht doet in zijn positie zou ik van al zijn fouten willen leren. Ik zou ervoor zorgen dat ik hem overtref en een geschikter persoon wordt voor die positie. Niemand verdient een behandeling zonder respect ongeacht de geschiktheid. Het is altijd makkelijk om kritiek uit te oefenen dan wanneer je het zelf moet doen. Ik persoonlijk zou nooit iemand bekritiseren. Vooral als ik weet dat ik het niet beter zou doen dan die persoon. Zelfs als ik het beter kan doen, dan geloof ik alsnog dat die persoon vast iets heeft wat ik niet kan waardoor hij toch op die positie zit. Ik denk namelijk niet dat iemand op een hoge positie kan blijven zitten puur op basis van goed geluk.
Er is geen tegenmacht nodig als de verkozen leider(s) naar de ‘adviseurs’ willen luisteren. Wel onder de voorwaarden dat de ‘adviseurs’ erg kundig en betrouwbaar moeten zijn. Dus de tegenmacht hoeft zich echt niet op te stellen als een partij met macht. Er is ook geen tegenmacht nodig als de verkozen leider(s) in staat is zelfreflectie toe te passen, en zijn gedachte en gedrag continu weet bij te stellen.
Laten wij namens de burgers gebruik maken van de kracht, wijsheid, kennis en kunde die wij in ons hebben, in plaats van te grijpen naar de macht die naar de anderen toe is gericht. Al die poppenkast uitvoeringen hoeven wij dan niet meer mee te maken. De samenleving krijgt eindelijk weer rust. Nederland wordt eindelijk weer één. Wij kunnen eindelijk weer het vertrouwen hebben in het land, in de overheid en in elkaar.
Reactie plaatsen
Reacties