We zitten nu nog midden in de Olympische Spelen. Het is spannend om het aantal winnende medailles te volgen. Terwijl iedereen op het nieuws verheugt over de gewonnen gouden of zilveren medaille, ben ik vooral geïnteresseerd in de mens achter de medaille.
Mijn geboortestad Hong Kong heeft tot nu toe één goud binnengehaald na 25 jaar. In de media daar wordt deze overwinning breed uitgemeten. De sporters zijn de helden geworden die Hong Kong even verenigt na de overdracht aan China. Voor mensen heeft deze internationale overwinning een symbolische betekenis: Hong Kong is nog steeds sterk en mag er wezen. Vooral omdat de stad niet een positieve reputatie gehad heeft op sportgebied internationaal.
Door het Britse koloniale verleden is de economie van Hong Kong een sterk ontwikkelde vrijemarkteconomie geworden die gekenmerkt wordt door lage belastingen, bijna vrijhandel en een gevestigde internationale financiële markt. Die ontwikkeling maakte de kloof groter tussen de armen en rijken. Een zeer concurrerende maatschappij is ontstaan die doorwerkte in de systemen. De Chinezen pasten zich aan de versnelde ontwikkeling onder Britse regering. Deze aanpassing is ten koste gegaan van evenwichtige ontwikkeling van de jonge generaties. Alle gemaakte keuzes in het leven draaien om de economie en concurrentiepositie: gerenommeerde scholen, uitstekende cijfers op school, schoolvakken die belangrijk zijn om later geld mee te kunnen verdienen, concurrentiekracht op de arbeidsmarkt, beroepen die inkomsten genereren etc. etc. Dagelijks heeft men maar zoveel uren per dag om te besteden. Als je mee wilt doen en de topper wilt zijn en blijven op school, dan gaat dat ten koste van de tijd om te spelen of sporten. En wat als iedereen topprestatie haalt op school en je ook steeds beter moet worden? Dit verklaart enigszins waarom Hong Kong hoog scoort op gemiddelde IQ wereldwijd maar een relatief klein team heeft voor de Olympische Spelen, gezien het aantal inwoners de stad heeft.
Als sport niet als prioriteit wordt gezien in een stad zoals Hong Kong, dan heb je natuurlijk ook minder uitmuntende sporttalenten. Dus je omgeving – het land waar je verblijft, het milieu waar je opgroeit – bepaalt wat je talent wordt en of je daar aandacht kan besteden. Zoals het bij de Hong Kong gouden medaille winner in het schermen; beide ouders van Edgar zijn topsporters geweest. Edgar was niet zo goed in school. Hij kwam in aanraking met schermen omdat zijn ouders hem verschillende sporten liet uitproberen. Schermen is een op het Europese continent ontwikkelde gevechtstechniek. Omdat hij in Hong Kong woont kan hij zich verdiepen in deze ‘Europese’ sport en daarin uitblinken.
Tijdens een interview vertelde deze jonge man dat hij slecht getemperd is en heeft een strenge opvoeding gehad. Zijn prestatie nu heeft hij aan zijn ouders te danken. Hij mocht van zijn ouders de school vervroegd verlaten en focuste op het schermen. Als hij niet zou kunnen presteren binnen twee jaar dan zou hij alsnog terug naar school en de schooldiploma halen. Hij zou gauw stress ervaren, ook voordat hij een wedstrijd in gaat. Met schermen heeft hij volledige concentratie nodig. Edgar heeft nu de eerste gouden medaille behaald voor Hong Kong na 25 jaar.
Een persoon die bestempeld wordt als een kind met gedragsprobleem of dat niet slim genoeg is op school, kan ook uitmuntend presteren met zijn andere talenten. Hoe zou Edgar zijn geworden als hij niet zijn ouders heeft gehad, die hem emotioneel en financieel steunen? Iemand die minder doet op school moet vaak laag op de ladder beginnen en raakt daarna alleen maar achterop. Het verloop van de rest van zijn leven wordt daarmee bepaald. Daarbij komend ook gedeeltelijk van het leven van zijn kinderen. Enkel mensen met gedegen thuisfront en geld hebben, kunnen een wat soepeler lopend leven hebben. Voor alle anderen, inclusief diegene die intelligent zijn of veel talenten hebben, is het keihard werken en vechten om hoger in de maatschappelijke ladder te komen.
Een andere zilveren medaille is behaald door een jonge vrouw met Ierse vader en Hong Kong moeder. Een lieve introverte persoon die opgegroeid is in een goed misschien wel rijk milieu. Zij kon al dobberen in eigen zwembad van kinds af aan. Zwemmen is voor haar een vanzelfsprekende sport terwijl veel Hong Kong mensen nooit zwemmen hebben kunnen leren. Zij hoeft niet tegen haar rustige karakter in te ‘vechten’ voor haar positie omdat zij een goede thuis basis heeft. Deze vrouw speelt ook nog piano op gevorderd niveau en mag studeren in Amerika. Ondanks de uitstekende gezinssituatie moet deze sporter uiteraard ook gedisciplineerd bezig zijn en hard trainen. Stel dat een jongere hard en gedisciplineerd moet werken om bij te verdienen naast zijn studie, waar haalt hij de tijd vandaan om aan zijn talent te werken? Ook wanneer zijn talent niet school- of werk-gerelateerd is?
Ineens kreeg ik het idee om het cv van alle vertegenwoordigende sporters na te lopen. In Hong Kong zijn de scholen gecategoriseerd naar kwalificatie en reputatie. Als je de naam van een school ziet dan kom je gelijk veel te weten. De helft van de Olympische Hong Kong sporters behoren tot het ‘rijke’ of betere milieu. Ze zitten op de top scholen vanwege hun uitstekende cijfers, of omdat hun ouders bijvoorbeeld het prijzige collegegeld van een internationale school kunnen betalen. Velen van hen volgen een universitaire studie in het buitenland. Arme gezinnen zouden dat niet kunnen veroorloven. De andere helft van de sporters is geen ‘studiebol’. Na middelbaar onderwijs zijn ze gaan concentreren op de sport. Deze groep sporters moet wel erg gesteund zijn door hun ouders. Want stoppen met school en richten op sport is niet een keuze die als gangbaar of acceptabel gezien wordt in Hong Kong. Zowel de sporter als zijn familie moeten erg stevig in de schoenen staan daarvoor. Verder is er nog een paar die opgegroeid zijn in een westers land en Hong Kong vertegenwoordigen. Hun niveau en keuze voor sport is goed verklaarbaar. Drie van de Olympische sporters hebben overigens een Europese vader. Kortom: van goede huize komen, goede ouders hebben en een zichtbare toptalent zijn van jongst af aan, vormen de basisvoorwaarden om ontdekt te worden of überhaupt iets met je talent te kunnen doen.
Wij diegene die in Nederland wonen, kunnen en mogen relatief vaker een leven kiezen die wij zelf graag zouden willen. Echter, dan moet je nog steeds behoren tot de groep die gezien wordt door ouders of mensen in de omgeving. Wat als de ouders zelf laagopgeleid of analfabeet zijn, en wat als de leerkrachten of omgeving geen oog hebben voor de diversiteit aan talenten? Als talenten niet ontwikkeld, benut of uitgeoefend kunnen worden, dan heeft men toch alsnog niet de keuze om een leven te leiden die hij of zij zelf graag wilt?
Reactie plaatsen
Reacties