Na bijna 20 jaar stopt de missie in Afghanistan. Ik vraag me altijd al af of Amerika en NAVO niet teveel met andermans zaken hebben bemoeid. Ook of Europa teveel door Amerika heeft laten beïnvloeden in het verleden, met alle gevolgen van dien.
Ondanks wat nu allemaal gaande is, denk ik dat Biden het goed aan gedaan heeft om terug te trekken. Alleen dat hoe en wanneer valt wel te betwisten. Het was ooit verkeerd begonnen en onnodig lang voortgeduurd. Iemand moet uiteindelijk de knoop doorhakken en impopulaire beslissing nemen. Ik denk dat Amerika en de andere landen verkeerde inschatting hebben gemaakt. Democratie is niet het absolute antwoord voor alle problemen die er spelen op de wereld. Amerika is niet eens in staat de maatschappelijke problemen en verdeeldheid in haar eigen land die veroorzaakt zijn door mensen, op te lossen. Hoe kan zij de illusie hebben dat ze die van een ander land in goede banen kan leiden? Het is nota bene een land met een totaal andere cultuur. Amerika kan haar eigen bevolking met uiteenlopende etnische afkomst niet eens tevredenstellen. De buitenkant en binnenkant van het land rijmen niet met elkaar. Naar buiten toe proberen ze zich als wereldmacht te verkopen. Van binnenkant wordt de rottende plek alleen groter en groter. Kijk maar naar de armoedige vliegvelden, metro- en treinstations in New York. Dat rijmt niet met hoe Amerika zich probeert te profileren met woorden en uiterlijkheden. Volgens mij heeft Amerika zelf niet eens door, of probeert ze te negeren wat daadwerkelijk gaande is in het land.
De inval van Taliban zou onverwacht zijn. Het domino-effect daaropvolgend is uitermate interessant. Als iets onverwacht lijkt te gebeuren, zegt alleen maar dat de informatievoorziening en voorbereiding onvoldoende is geweest. Taliban is niet een persoon. Er is sprake van een groepsbeweging of een systeem. Dat kan nooit waterdicht of geruisloos gaan. Het kan ook zijn dat de westerse beslissers of machthebbers verblind zijn door teveel zelfvertrouwen en de situatie hebben onderschat. Ik denk dat er een overleg heeft plaatsgevonden tussen de democratisch gekozen regeringsleider in Afghanistan en Amerika. Ze kwamen er niet uit. Beiden hielden vast aan hun standpunt met daarbij de chantage: de regeringsleider zou anders de positie verlaten. Amerika zou zich vervroegd terugtrekken. Die zijn dus het scenario wat wij uiteindelijk te zien krijgen. Taliban heeft veel oren en ogen in Afghanistan. Zij grepen de kans en hebben actie ondernomen. Omdat de relatie al verstoord was tijdens de onderhandeling, gingen de regeringsleider en Amerika vanzelfsprekend hun eigen weg kiezen. Het vertrouwen is weg. Beide partijen hebben namelijk het gevoel dat ze niet op elkaar kunnen rekenen. Mijn gedachte is misschien wel bevestigd door de uitspraak van Biden: de Afghanen moeten nu voor zichzelf vechten. Dat Amerika gewend is op macht te zitten en slecht is in onderhandeling op gelijkwaardig niveau, is veelvuldig gebleken uit hoe zij zich opstelt ten opzichte van China. China is feministisch in haar omgang met de anderen dus incasseert veel. De masculiene Amerika en Afghanistan bij elkaar zorgen natuurlijk al gauw voor vuurwerk.
Bovenstaande uitspraak van Biden laat zien dat hij niet begrijpt wat de rol leider inhoudt en hoe mensen zijn in een hiërarchisch systeem. Hij begrijpt ook niet dat iedereen een eigen verantwoordelijkheid, motivatie en mate van beïnvloeding kent. De soldaten hebben twee bazen: één die hen betaalt en de andere die hun land leidt. Als één is gevlucht en de andere terug is getrokken , waarvoor moeten ze nog vechten? Ze zijn getraind om naar het bevel en commando te luisteren en niet om zelf het land overeind te houden. Welke baas maakt het hen niet uit. Ze doen hetzelfde werk zolang ze daarvoor betaald krijgen. Hoe eerder de witte vlag wordt uitgehangen, hoe minder soldaten en burgers de slachtoffers worden van een oorlog. De meeste soldaten zijn niet machtslustig. Hun taak is mensenlevens beschermen. Nu wordt af en toe iemand neergeschoten door Taliban. In een oorlogssituatie zullen veel meer mensen hun leven kwijtraken. Dat Taliban zo snel zijn doel kan bereiken komt door de mislukte relatie tussen Amerika en Afghaanse regering. Amerika wil waarschijnlijk zo snel mogelijk de relatie beëindigen zonder rekening te houden met het grote plaatje. Als de leider weg is, waar kunnen mensen nog de kracht uitputten om de boel bij elkaar te houden? Het systeem stort in een keer in elkaar.
In Chinese geschiedenis gebeurde vaker wanneer er sprake is van een inval, de keizer ervoor kiest om als enige achter te blijven. Ze gaan niet vluchten met zijn gezin of samen met de anderen op zo’n cruciaal moment. Want de keizers weten wanneer ze ook vluchten, dan raken de soldaten in paniek. Er wordt dan niet meer in eenheid geopereerd. De vijand krijgt ruimte om te winnen. De burgers belanden sneller in de chaos en de situatie wordt moeilijker handelbaar. De keizers kiezen vaak tot op het laatste moment mee te vechten door gewoon er te zijn en niet de hoofdstad te verlaten. Stel dat de laatste poort ook ingevallen is dan kiezen ze zelfmoord te plegen. Voor het geval dat ze gevangen worden door de invaller. Ineens kwam een vraag bij mij op: hoe zou zoiets gaan in Europa ? Gaan de regeringsleiders en het koningshuis alvast vluchten voor hun eigen veiligheid, en hopen dat de soldaten blijven vechten voor de burgers?
Heel snel kwam het antwoord van de Nederlandse media: de Nederlandse ambassade is gevlucht bij ‘het eerste uur’. Ze zijn blijkbaar vergeten wat hun taak is en zetten hun eigen veiligheid, dus eigen belang voorop. Dat vele Nederlanders in Afghanistan hen nodig hebben in deze kritieke omstandigheden wordt niet meegewogen. In crisistijd leren wij altijd de ware aard van mensen kennen. Waarvoor bestaat de rol leider of leidinggevende? Is het simpel lekker de baas spelen en het hoge salaris innen? De machtsbevoegdheid gaat gepaard met immense verantwoordelijkheid. Als iemand niet bewust is van de gevolgen van zijn handelen voor mensen, dan kan die nooit geschikt zijn voor zo’n positie. Ja, dat ambtenaren door angst niet integer handelen, niet de instructie opvolgen of verantwoordelijkheden dragen kijk ik niet meer van op. Wij krijgen nu nogmaals goed te zien welke gevolgen er allemaal mogelijk zijn.
Ik weet niet precies wat Nederland wel of niet gedaan heeft waardoor we uiteindelijk in z’n afhankelijke en machteloze positie zijn beland. Wel heb ik aantal vermoedens die ik graag wil delen hier. Het feit is: wij zijn opnieuw niet in staat onze eigen mensen te beschermen; niet in Nederland maar ook niet in het buitenland. Die mensen belanden in angstvallige en chaotische situaties die ze misschien nooit van hun leven hebben meegemaakt. Wat doet dit met het vertrouwen van mensen in de staat?
Reactie plaatsen
Reacties