Op tv zag ik een programma met een sporter die zijn medailles liet zien. Plotseling moest ik denken aan de talloze prijzen, bekers en medailles die ik had ontvangen in Hong Kong. Nee, niet voor mijn sportprestaties, maar voor mijn schoolprestaties. Waarom had ik ze niet meegenomen toen ik naar Nederland kwam?
Het is goed om even kort toe te lichten hoe het onderwijssysteem in Hong Kong in elkaar zit. Alle scholen worden op basis van hun onderwijsniveau verdeeld in categorieën. De klassen binnen de scholen hebben ook een rangschikking naar prestatie. Elke klas heeft doorgaans 40 tot 60 leerlingen. Met elk rapport worden de leerlingen ook gerangschikt op basis van hun gemiddelde cijfer. Categorie nummer 1 vertegenwoordigt de beste scholen, gevolgd door nummer 2, 3, enzovoort. Deze rangschikking naar categorie is gebaseerd op de totale prestaties van de leerlingen op school. Alleen leerlingen met de beste gemiddelde cijfers worden toegelaten op de scholen van categorie 1, daarna voor categorie 2, enzovoort. Binnen een school worden de leerlingen verdeeld in klassen A, B, C, enzovoort. De beste leerlingen worden in klas A geplaatst, gevolgd door klas B, C, etc.. Als een leerling in klas F zit, dan weet je dat hij of zij niet tot de besten behoort. In de klas word je ook individueel gerangschikt, op plaats 1, 2, 3, enzovoort, op basis van je gemiddelde cijfer. Het heeft weinig zin om alleen goed te zijn in één vak, aangezien je plaats in de klas bepaald wordt door het gemiddelde cijfer van alle vakken (en dat zijn serieuze vakken). Ik zat altijd in de top 3. Op de middelbare school zat ik op een school van categorie nummer 1. Als je op school categorie 1 zit, in klas A en je hebt daar de eerste plaats, dan ben je de beste in Hong Kong onder je leeftijdsgenoten.
Ik kan me niet herinneren dat ik ooit hard heb moeten werken voor school. Eigenlijk verliep alles voor mijn gevoel heel soepel. Wat wel veel indruk op me heeft achtergelaten, is mijn relatie met de leerkrachten. Ik voelde me gezien door hen. Ze inspireerden mij en haalden het beste in mij naar boven. Elk jaar was ik de rechter- en linkerhand van de klasmentor en kreeg veel verantwoordelijkheden. Ik had een voorbeeldrol en ondersteunde mijn klasgenoten. Het was vanzelfsprekend voor mij dat ik naar de universiteit zou gaan als ik later groot word.
Sinds mijn komst in Nederland is mijn droom uiteengevallen. In eerste instantie ging ik naar zo'n Internationale Schakelklas. Met andere migrantenkinderen in de klas leerde ik weinig en boekte ik geen vooruitgang. Na een aantal maanden lukte het mijn vader om ons naar een reguliere basisschool over te plaatsen. Omdat ik qua niveau twee tot drie jaar verder was, hoefde ik alleen de Nederlandse taal te leren. Het was een relaxt jaar met weinig groei. Omdat ik te oud was, moest ik na een jaar de basisschool verlaten. Op advies van de leerkracht ging ik naar de Middenschool. Met mijn beperkte kennis van het Nederlands zou ik geen regulier onderwijs kunnen volgen. Ik had de tijd van mijn leven op die school. Ik hielp mijn klasgenoten met hun wiskunde, tekende wat en was populair in de klas. Mijn vader was echter niet tevreden over die school en vond dat het niet kon. Ik wilde graag op die school blijven omdat ik het er zo gezellig had. Tegen mijn zin werd ik naar een reguliere scholengemeenschap gestuurd in de buurt. Achteraf gezien moet ik mijn vader bedanken. Het feit dat hij met zijn imperfecte Nederlands een school durfde te benaderen en de conrector overtuigde mij een kans te geven.
Met grote twijfels mocht ik de MAVO proberen van de conrector. Na drie maanden kwam de conrector naar me toe en zei dat ik per direct naar HAVO mocht. Hij begreep niet waarom ik alleen maar negens en tienen haalde in het eerste rapport met mijn gebrekkige Nederlands. Op basis van de rapportcijfers moest hij me in een HAVO-klas plaatsen. Ik kreeg wel privébijles van een lerares Nederlands zolang ik op die school zat. Ik maakte een moeilijke start in Nederland en heb heel wat jaren verloren door omwegen en vooroordelen binnen het onderwijs.
Behalve de slechte start heb ik veel negatieve ervaringen opgedaan gedurende mijn schoolleven. Ik heb de leerkrachten in Nederland als afstandelijk ervaren, ondanks het feit dat we hen bij de voornaam mogen noemen. De sfeer op school was kil en zakelijk, wat voornamelijk werd veroorzaakt door de emotionele afstand tussen de docenten en de studenten. Af en toe waren er een paar die echt passie hadden voor hun vak. Maar passie voor de leerlingen leek in ieder geval te ontbreken. Ik was steeds op zoek naar een inspirerende docent, maar die leek niet te bestaan. Voor vakken waarin slecht les werd gegeven, moest ik bijles nemen. Ik werkte hard om mijn school te betalen en daar kwamen ook nog kosten voor bijlessen bij. Het was altijd de schuld en verantwoordelijkheid van de leerlingen zelf als ze slechte cijfers haalden. Als er wanorde of pesterijen waren in de klas of op school, moesten de ouders en de leerlingen het maar zelf oplossen. Als ik iets niet kon aanzien, sprong ik in voor de klasgenoot die gepest werd. Als een tiener moest ik alle verantwoordelijkheden op me nemen omdat de leerkrachten daar niet toe in staat waren. Bij samenwerkingsopdrachten in het hoger onderwijs moest ik alles opknappen wanneer mijn groepsgenoten niet konden samenwerken. Anders zou de docent mij ook een slechte beoordeling geven; ondanks het feit dat ik niets te maken had met het gedrag en de opvoeding van mijn studiegenoten. Ook voelde ik dat de docenten geen behoefte hadden aan contact of een band opbouwen met de studenten. Het interesseerde hen niet of je een onvoldoende haalde of juist vooruitging. Ze gaven les in de klas en dat was het dan. Door gebrek aan vaardigheden konden ze de studenten niet begeleiden in hun persoonlijke ontwikkeling.
Wat ik vooral raar vond, was dat we niet van onze fouten hoefden te leren nadat een 'proefwerk' was geweest. Het inzien van een proefwerk kwam niet eens ter sprake als je een voldoende had gehaald. Hoe kun je dan de volgende keer beter presteren? Als we om inzage vroegen, was het enige doel om een voldoende te halen. Vervolgens was het een afgesloten hoofdstuk voor iedereen. We kregen in Nederland geen antwoorden te zien voor de gemaakte opgaven. Van een nabespreking kwam regelmatig niets terecht. Als lerende persoon wist ik nooit precies wat ik inhoudelijk goed had gedaan of beter had kunnen doen. Op instabiele basis werden we door de schooljaren heen gesleurd. Van een docent hoorden we niets, tenzij we negatieve kritiek of een slechte beoordeling kregen. Met het leren of studeren werd alleen een beroep gedaan op het kortetermijngeheugen. Als de materie maar in je hoofd zit tot het proefwerk of tentamen is geweest. Het is logisch dat er niets meer overblijft wanneer je die kennis moet toepassen in je werk.
In Hong Kong werd veel nadruk gelegd op herhaling en oefening. De leerkrachten besteedden veel aandacht aan dit aspect tijdens de schooluren. Hierdoor hoefde ik bijna niet meer achter de boeken te zitten als ik thuiskwam. We kregen altijd eerst een goed voorbeeld te zien, dat we vervolgens stapsgewijs konden nastreven, ieder op ons eigen tempo. Ook kregen we standaard de juiste antwoorden of uitwerkingen bij de opgaven, zodat we zelf konden blijven oefenen en nakijken thuis. De leerkrachten wisten precies met minimale inspanning het maximale resultaat bij mij te behalen. Er werd nooit op een negatieve manier met de leerlingen omgegaan in de klas. Feedback werd altijd op een stimulerende en motiverende manier gegeven, zelfs als er sprake was van een fout gedrag. De kritiek was altijd opbouwend en gericht op verbetering en mogelijkheden. Er waren geen ordeproblemen in de klas of op school. Eerlijk gezegd ken ik geen negatieve uitlatingen totdat ik naar Nederland kwam. We voelden ons thuis op school. De leerkrachten maakten een belangrijk deel uit van ons leven.
Veel mensen zullen mijn ervaring waarschijnlijk niet delen, omdat ze niet anders weten of kennen. Emotioneel betrokken en vakkundige docenten met een voorbeeldige persoonlijkheid kunnen de prestaties van ‘lerende’ echt positief beïnvloeden. De eenheid en structuur binnen een school zijn ook belangrijk, naast lesmethoden die zijn afgestemd op de leerstijl van de leerlingen. Ik durf te stellen dat velen onder ons verder hadden kunnen komen in het leven als het onderwijssysteem in Nederland anders was geweest. Hiermee bedoel ik absoluut niet enkel het behalen van een hoger diploma.
Reactie plaatsen
Reacties