Er is een lijst gepubliceerd van de Top 100 Jonge Selfmade Miljonairs. Dit zouden individuen zijn die op eigen kracht een prominente positie in de samenleving hebben bereikt. We spreken hier vaak over mensen die rijk zijn geworden. Het woord 'selfmade' verwijst traditioneel naar mensen die uit bescheiden omstandigheden komen en door hun eigen inspanningen succes hebben behaald in het leven.
Wereldwijd zijn er veel bekende selfmade zakenmensen. Velen van hen delen overeenkomsten, zoals moeite met het reguliere onderwijssysteem en het vroeg beginnen met werken. Vaak bereikten ze hun miljoenstatus op latere leeftijd. Deze oudere generatie selfmade ondernemers wordt nu steeds vaker vervangen door jonge ondernemers die hun rijkdom hebben vergaard door IT-technologie. Onder deze nieuwe generatie bevinden zich veel universitair afgestudeerden die op jongere leeftijd miljonair zijn geworden dan hun voorgangers. Volgens de lijst van Quote zijn veel van de nieuwe selfmade miljonairs jonger dan 40 jaar. Zij hebben hun fortuin vergaard door het gebruik van kunstmatige intelligentie, terwijl ook jonge DJ's steeds vaker tot deze groep behoren. Tegenwoordig kan vrijwel iedereen op eigen kracht een maatschappelijke positie verwerven, bijvoorbeeld door een YouTube-kanaal of een sociaal media-account te starten. Als je iets interessants voor het publiek te bieden hebt, kun je opklimmen tot een selfmade icoon.
Vanuit een ander perspectief gezien, opereren de bovengenoemde selfmade personen buiten de bestaande systemen. Om dit te verduidelijken: een systeem is een geheel dat is samengesteld uit onderling verbonden of op elkaar inwerkende componenten. Door de relaties tussen deze componenten ontstaat er een zekere mate van ordening en complexiteit. Deze personen willen geen concessies doen en de maatschappelijke ladder niet op de reguliere manier beklimmen. In plaats daarvan streven ze naar bekendheid of succes, vaak snel, door hun eigen producten of ideeën op de markt te brengen. Ze verkiezen autonomie en willen hun eigen pad volgen. Soms creëren ze zelfs een eigen omgeving met bijbehorende systemen, cultuur en mensen, waar hun eigen normen en regels gelden. Dit stelt hen in staat zich te richten op hun eigen behoeften en belangen. Zodra hun eigen systeem eenmaal is opgezet, wordt het een van de vele bestaande systemen. Solistisch opereren verschilt namelijk wezenlijk van functioneren binnen een systeem. Het vernieuwende dat aanvankelijk centraal staat, raakt op den duur overschaduwd, omdat een systeem meer omvat dan alleen het product of idee zelf. Binnen een systeem is er sprake van onderlinge afhankelijkheid tussen verschillende onderdelen. Zo vormen bedrijven, sectoren, samenlevingen en landen, zowel afzonderlijk als gezamenlijk, ook systemen. Deze systemen zijn sets van complexe processen die zich aan elkaar aanpassen, op elkaar reageren en elkaar beïnvloeden. Een van de meest belangrijke en complexe componenten binnen deze systemen is: de mensen.
Daarnaast is er nog een groep selfmade personen die zich niet thuis voelt in de bestaande systemen. Zij uiten hun ongenoegen door deze systemen uit te dagen of te ondermijnen. Deze groep, die vaak bewust of onbewust is uitgesloten door systemen zoals het onderwijs, de zorg en de arbeidsmarkt, kan variëren van criminelen en fraudeurs die de autoriteiten uitdagen tot hackers die geavanceerde beveiligingssystemen proberen te kraken. Ook zij weten op hun manier succes te boeken. Denk bijvoorbeeld aan een hoog intelligente leider van een criminele organisatie met toegewijde, daadkrachtige volgers, tegenover een ambtelijk politiesysteem dat geen diversiteit en inclusie kent. Of aan een creatieve ondernemer die op een slimme manier omgaat met de wet- en regelgeving in een rechtsstaat. Veel hackers zijn selfmade. De meeste internationaal bekende hackers komen niet van universiteiten en bezitten geen prestigieuze titels. Ze hebben ook geen jaren nodig om een nieuwe code te kraken. Veel selfmade hackers hebben traditioneel een aversie tegen de maatschappij of de overheid en richten zich op hacken om invloedrijke organisaties anoniem uit te dagen. Het feit dat onze defensie wordt aangevallen door een massa Chinese hackers (volgens defensie zelf) benadrukt de kwetsbare positie waarin ons land zich bevindt. Hackers zoeken oefenmateriaal en ondersteunen elkaar bij het oplossen van 'puzzels', vaak via het dark web, om hun doelwitten succesvol aan te vallen. Het is niet noodzakelijk dat deze aanvallen door de Chinese overheid worden gecoördineerd. Hackers zijn eigenzinnige individuen die gedreven worden door mentale uitdaging en plezier, en niet primair door geld. Ze beschikken over sterke zelflerende en probleemoplossende vermogens en vinden het uitdagend om steeds nieuwe oplossingen te bedenken voor opkomende 'problemen'.
Tot slot is er een groep selfmade personen die niet binnen de bestaande systemen past, maar materiële verrijking niet als levensdoel beschouwt. Voor hen zijn rijkdom en status niet de enige maatstaven voor succes. Wie zijn deze succesvolle selfmade mensen? Een jongere die ooit fysiek geweld heeft meegemaakt, wordt later politieagent om anderen te beschermen. Een lerares, die als kind nooit antwoorden kreeg op haar vragen in de klas, wordt een uitstekende docent. Een vrouw die als kind altijd moest helpen in de keuken, ontwikkelt zich tot een creatieve kok. Een jongen die vroeger tot een groep hangjongeren behoorde, wordt nu een jongerencoach. Een man die zijn moeder aan kanker verloor, besluit van beroep te veranderen en zich te verdiepen in alternatieve geneeskunde. Deze mensen worden niet gedreven door geld, maar door hun intrinsieke motivatie om de systemen, bijvoorbeeld de samenleving te verbeteren, gebaseerd op hun persoonlijke ervaringen. Het doorleven van dergelijke ervaringen en het vinden van een levensmissie is net zo waardevol als het nastreven van financieel succes. Ze beschikken over een sterk zelflerend vermogen en doorlopen een leerproces dat vergelijkbaar is met dat van oudere selfmade zakenmensen. Ze kiezen ervoor om binnen het bestaande systeem te blijven en van binnenuit positieve veranderingen teweeg te brengen, ondanks de uitdagingen die dit met zich meebrengt. Het is moeilijk om een bestaand systeem te veranderen, en het kost veel energie om tegen de stroom in te zwemmen; vooral wanneer er genoeg mensen zijn met een destructieve houding of die eigen belangen nastreven binnen het vastgeroeste systeem. Toch begrijpen zij de waarheid van het gezegde: verandering begint bij jezelf, zelfs binnen een bestaand systeem. Deze groep mensen zijn de stille 'game changers'.
Wat deze drie groepen selfmade mensen — zij die binnen, buiten, en tegen het bestaande systeem opereren — gemeen hebben, is hun constante streven naar verbetering en ontwikkeling om hun doelen te bereiken. Ze blijven zichzelf voortdurend ontwikkelen, zowel op persoonlijk vlak als in termen van kennis en vaardigheden. Vaak stoppen mensen met leren zodra ze het formele onderwijs verlaten en hun diploma's hebben behaald. Toch is er elke dag iets nieuws te ontdekken in de wereld om ons heen. Het enige dat we echt van scholen nodig hebben, is een erkend diploma als bewijs van een bepaald kennisniveau. Tegenwoordig is kennis en informatie grotendeels gratis en toegankelijk, en kan deze eenvoudig worden opgezocht. Leren kan overal en op onze eigen manier plaatsvinden. Online zijn er talloze tutorials en bronnen die ons nieuwe vaardigheden kunnen bijbrengen. Daarom zou ik zeggen: word een selfmade persoon en creëer je eigen leeromgeving met mensen die je kunnen ondersteunen in je ontwikkeling. De beschikbare leerkanalen zijn divers en overvloedig aanwezig. Het traditionele onderwijssysteem zal zich moeten aanpassen om relevant te blijven in een tijdperk waarin de toegankelijkheid van kennis en informatie door technologische ontwikkelingen enorm is vergroot.
Gezien de kwaliteit van het onderwijssysteem, de snelle technologische en maatschappelijke ontwikkelingen, zouden we uiteindelijk moeten afstappen van het traditionele cv dat voornamelijk focust op diploma’s en werkervaring. Een diploma of werkervaring vertelt slechts een klein deel van wie je bent als persoon. Het toont bijvoorbeeld alleen dat je binnen het onderwijssysteem hebt gepast of een specifieke functie hebt vervuld, maar het laat niet je volledige potentieel zien.
Waar we echt naar zouden moeten kijken, zijn de kennis, kwaliteiten en vaardigheden die je door zelfstudie en praktijkervaring hebt opgedaan, in plaats van alleen de ooit behaalde diploma’s of functies die je hebt bekleed. Door deze benadering kunnen we veel meer 'selfmade' professionals identificeren—mensen met een sterk zelflerend vermogen die zich voortdurend aanpassen aan de veranderingen van de tijd, of zelfs vooroplopen. Deze professionals zijn in staat om innovatief en flexibel te zijn, en zijn vaak beter voorbereid op de dynamische uitdagingen van de moderne werkplek.
Daarentegen moeten de bestaande systemen ook voorbereid zijn op deze groep selfmade professionals. Als zij niet binnen de huidige structuren mogen deelnemen, kan dit hen dwingen om buiten of tegen de systemen te werken, wat potentieel negatieve gevolgen kan hebben voor de efficiëntie en continuïteit van de bestaande systemen.
Reactie plaatsen
Reacties