Op 96-jarige leeftijd is de Britse koningin Elizabeth overleden. Het is een einde aan een tijdperk. Zo voelt het ook voor mij persoonlijk. Een stukje verleden van mij lijkt ook daarmee begraven te worden.
De Britse koningin was een persoon die dichtbij, maar ook weer ver van mij stond. Als een burger van Britse Kroonkolonie zag ik haar iedere dag. Haar portret stond op alle munten en biljetten, en op de meeste postzegels. Het maakt niet uit hoeveel jaren voorbij zijn gegaan. Dat portret van koningin Elizabeth in haar jongere jaren, blijft in mijn geheugen gegrift staan. Met het overlijden van de koningin lijkt mijn bestaan in Hong Kong nog meer is gaan vervagen in mijn herinneringen. Dat was ook het geval toen prinses Diana kwam te overlijden.
Bij het overlijden van een beroemdheid komt altijd dezelfde gedachte bij mij op: ongeacht of je rijk bent of niet, beroemd bent of niet, lopen we allemaal eenzelfde levensproces door, namelijk: geboren worden, oud en ziek worden, doodgaan. Wij zijn allemaal geboren met niets. Wij verlaten deze wereld ook zonder iets te kunnen meenemen. De enige wat je achterlaat is misschien wel de herinneringen die de anderen aan je hebben. Wordt de koningin Elizabeth ook herinnerd als een persoon, of alleen in haar functie als koningin?
Tegenwoordig leven we steeds langer. Het is geen uitzondering meer om zoals koningin Elizabeth, de leeftijd rond de tachtig of negentig te bereiken. Ik heb altijd gezegd dat ik niet heel lang hoef te leven. De kwaliteit van het leven is belangrijker. Wat als je honderd mag worden maar niet meer gelukkig voelt? Of dat je halfblind en -doof bent, in een rolstoel moet, of afhankelijk bent van de zorg die een andere aan je geeft? Volgens mij komen we te overlijden wanneer de geest zwak of de wil om te leven opgegeven is. Ons lichaam kan dan sneller begeven op het ziekbed. Het ‘lijden’ komt ter sprake wanneer je pijn hebt maar onbewust nog steeds niet wil opgeven of loslaten. Als buitenstaanders krijgen wij natuurlijk niet te horen welke gezondheidsproblemen de koningin ooit gehad zou hebben, en of zij eronder geleden had. Van de foto’s in de nieuwsberichten leek koningin Elizabeth nog redelijk mobiel en vitaal tot de laatste dagen. Wel heeft iedereen zijn of haar mening klaar over het feit dat zij haar troon niet vervroegd wilde overdragen. Ik denk dat zij geprobeerd had zowel haar dood als de troonoverdracht zo lang mogelijk uit te stellen omdat ze vast wilde houden aan iets waar ze overtuigd van was. Zij koos ervoor te ‘lijden’ uit haar liefde en verantwoordelijkheidsgevoel voor de anderen.
Behalve de bewuste keuze om alles uit te stellen, moest de dood van Prins Philip van anderhalf jaar geleden, impact gehad hebben op de gezondheid van koningin Elizabeth. Volgens de informatie op internet zou koningin op haar dertiende al wisten met Prins Philip te willen gaan trouwen. Ze kenden elkaar toen ze 13 en 18 waren. Jaren later trouwden ze ondanks Prins Philips destijds enkel nog de titel prins van Griekenland en Denemarken droeg. Ergens zag ik een filmpje voorbijkomen over dat prins Philip wel meer dan dertig minnaressen zou hebben gehad gedurende het huwelijk. De kinderen uit zijn buitenechtelijke relaties zouden zich verspreiden over de hele wereld. Als dit allemaal waar zouden zijn, dan zegt dit wel heel veel over koningin Elizabeth. Zij moest wel een persoon zijn met een groot hart, die in staat was te accepteren, tolereren en te vergeven. Zo probeerde zij het gezin of het Britse koninklijk huis bij elkaar te houden. Daarmee wilde ze waarschijnlijk voor de symbolische waarde van stabiliteit van het land, en misschien ook die van de wereld, te behoeden.
Het zou me overigens niet verbazen dat koningin haar man achterna was gegaan. Het gebeurt vaker dat bejaarde koppels vlak achter elkaar erheen gaan. Ik persoonlijk denk dat de wil om alleen verder door te leven dan zwakker wordt. Wetenschappelijk is bewezen dat minstens 30% van de partner hun overleden partner achterna kan volgen binnen zes maanden. Dit heet ‘weduwschapseffect’. Een bejaarde koppel die hun leven grotendeels met elkaar samen hebben doorgebracht, kan het verlies van hun partner vaak niet goed verwerken door de hoge leeftijd en lichamelijke conditie. Koningin Elizabeth en Prins Philip kenden elkaar van jongst af aan en hadden een huwelijk dat 73 jaar heeft geduurd. Als koningin niet andere belangrijke verplichtingen had, zou ze misschien sneller met haar prins herenigen. Op social media zag ik een bewerkte foto voorbijkomen van hen beide omringd door wolken; met de tekst: Back together. Zo is de cirkel rond.
Behalve het koningshuis, en haar rol als vrouw en moeder, stond koningin Elizabeth ook voor de constitutionele monarchie. Als langstzittende Britse monarch probeerde ze haar visie uit te dragen. Ik denk dat ze het de taak van monarch vindt om de eenheid en stabiliteit in het land, of in de wereld te bewaken. De Britse koningin is namelijk ook de koningin van veertien andere landen. Haar verantwoordelijkheid is groter dan veel mensen het kunnen realiseren. Koningin Elizabeth besefte die zelf al te goed. Daarom wilde zij de waarden - eenheid en stabiliteit – uitdragen, en laten uitstralen vanuit het koningshuis, tot aan de krampachtigs toe. De taferelen die daaruit voortkwamen kregen wij dan via de tv en media te weten.
Door de ogen van koningin Elizabeth begrijp ik waarom een goede of voorbeeldige monarch nodig kan zijn voor landen met de bestuursvorm democratie. De reputatie, waarden en populariteit van Britse koningin blijven de stabiele en verbindende factor; ondanks dat er al 15 Britse premiers en 14 Amerikaanse presidenten voorbij zijn gepasseerd. De uitvinding van constitutionele monarchie zou de westerse manier kunnen zijn van balanceren tussen hard en zacht, ‘yin’ en ‘yang’. Wellicht is West-Europa daardoor nog geen ‘Amerika’ geworden, in positieve zin.
Constitutionele monarchie is opgericht voor de vrijheid en democratie voor de burgers. Daarvoor offert de monarch zijn eigen vrijheid op. Vroeger zaten ze vast in een kooi met macht. Nu mogen ze vrij zwemmen in een aquarium.
Reactie plaatsen
Reacties