Het lang gewachte excuus is geboden aan de nazaten van de tot slaaf gemaakte. Zoals altijd werd weken van tevoren daarover gediscussieerd en gespeculeerd.
De toespraak heb ik achteraf teruggekeken. Ik moet erbij zeggen dat ik veel respect heb voor de ‘speechschrijver’ van de rijksoverheid in het algemeen. Inhoudelijk zitten de toespraken meestal goed in elkaar. Sommige toespraken worden geschreven afgestemd op de persoon die het moet overdragen. In sommige is de persoonlijkheid van speechschrijver zelf door de toespraak heen te voelen. Ik denk dat het best uitdagend is om een toespraak te schrijven voor iemand anders. Met een slechte voordracht kan de tekst oftewel de ‘creatie’ ook verpest worden. De toespraak van Rutte is zowel informatief als tere snaar aanroerend. Ik ben echt benieuwd naar de persoon achter deze toespraak. Hij of zij moet een persoon zijn met diepgang en vele ‘lagen’.
Ik vind het erg apart dat sommige partijen het moment van excuses wilden bepalen. Volgens mij hebben die mensen zelf nooit excuses aangeboden in hun leven. Wij – die oprecht zijn en niet schuwen voor het bieden van excuus zo nu en dan – weten dat dat van het hart komt. Wij doen dat niet omdat het moet van een andere, maar omdat wij dat zelf nodig vinden. Een welgemeend excuus wordt ook zonder verwachting geboden. De ontvangende partij mag kiezen het excuus te aanvaarden zonder te vergeven. Die mag ook vanuit zijn hart de vergiffenis uitspreken. Uiteraard is het ook mogelijk om het excuus te weigeren en de wrok te blijven koesteren. Diegene die het excuus aanbiedt kan in ieder geval weer verenigen met zijn of haar eigen hart. Zo ingewikkeld is dat toch niet? Groepen die vinden dat een excuus gepaard moet gaan met geld, of vinden dat het moment van excuus anders moet zijn, geloven waarschijnlijk niet meer in het onvoorwaardelijke geven en ontvangen. Dat het zeker ook mogelijk is om onvoorwaardelijk te geven zonder enig doel, zonder iets bevestigends terug te vragen.
Op een talkshow wordt er getwijfeld of het excuus van Rutte gemeend is. Mensen die zulke uitspraak doen staan vast niet in contact met hun gevoel. Of de gezegde hartgrondig is, kun je gewoon voelen. Niet voor niets zijn er mensen door de toespraak geraakt. Die mensen luisteren namelijk met hun gevoel, en niet met hun verstand. Als wij druk bezig zijn met de analyses in ons hoofd, dan komt de boodschap toch simpelweg niet binnen? De vraag hier is dus: heeft Rutte niet vanuit zijn hart de woorden uitgesproken, of hebben de toehoorders hun hart niet open staan? Deze vraag kan alleen beantwoord worden door de personen in kwestie zelf.
In een ander interview haalt een persoon, die waarschijnlijk van Afrikaanse komaf is, de term ‘zwarte vrouwen’ herhaaldelijk aan. Het is mij opgevallen dat mensen van die komaf graag hun kleur benadrukken. Ik hoor nooit een Hollandse zeggen: witte vrouwen zijn zus en zo. Of een Chinese over gele vrouwen praten. Blijkbaar spelen de huidskleur en het thema over rassen een prominentere rol bij mensen met een Afrikaanse roots. Op een gegeven moment hoor ik op de tv de term ‘witte Nederlanders’ vallen. Die klinkt erg stekend in mijn oor. Door wie wordt racisme eigenlijk continu in stand gehouden? Ik persoonlijk heb nooit in de term van ‘rassen’ gedacht totdat ik overspoeld word door de discussies.
Het proces van heling mag beginnen na deze eerste stap van excuus aanbieden. Wij hebben vele mooie woorden mogen ontvangen tijdens de toespraak. Ik vraag me wel af of de anderen weten wat heling betekent, en wat allemaal daarvoor nodig is. Zijn woorden genoeg om (oude) wonden te helen? Gezien er over het voeren van dialogen wordt gesproken. Materiele zaken zoals geld gaan zeker ook geen diepe wonden helen op emotioneel niveau. Volgens mij gaat men er vanuit dat iedere voor zich met heling bezig moet gaan. Met die gedachte krijgen wij niet anders dan wat voorheen ook steeds is gebeurd: wij komen niet aan heling of genezing toe omdat de oude wonden steeds open worden gekrabd, iedere dag weer. Vervolgens krijgen wij littekens die nooit meer vanzelf gaan verdwijnen. Zelfs met de nieuwe techniek ‘laseren’ mag de ooit verwonde huid niet blootgesteld worden aan het zonlicht. Anders komen de littekens nog zichtbaarder terug.
Hoe kunnen de emotionele wonden ooit geheeld worden met rationele woorden? Ik vind het voeren van dialogen echt een typische Nederlandse oplossing. Wij denken altijd met praten alleen, de wereld te kunnen redden. Moeten de ‘witte Nederlanders’ ook niet met hun eigen heling beginnen? Wie biedt daarvoor de excuses aan? Duitsers, Fransen of Spanjaarden? Of staan Nederlanders totaal niet in contact met hun gevoel, daarom is een heling niet nodig? Het doet hen daarom ook niet pijn als ze de vele racistische uitspraken zoals 'witte Nederlander' te horen krijgen? Door de discussies heb ik even opgezocht. Volgens Wikipedia wordt met het woord 'neger' een groep donkerhuidige mensen aangeduid die oorspronkelijk afkomstig zijn uit Afrika ten zuiden van de Sahara. Voor een gelijkwaardige behandeling zouden we dan alle woorden moeten verbieden die met huidskleuren te maken hebben. Dus ook de term 'witte Nederlanders' naast 'zwarte negers'. Wat heeft een verbod eigenlijk voor zin? Het heeft immers eerder met de intentie van de persoon zelf te maken, die zijn of haar woorden gebruikt.
Deze kwestie zal zoals alle andere problematieken in Nederland, met komma’s blijven liggen. Mensen die zelf nooit armoede hebben gekend, gaan oplossingen bedenken voor de minderbedeelden. Kinderen die in problemen opgroeien moeten leunen op volwassenen die mooie jeugdjaren hebben gekend. Zij die altijd de wind mee hebben, gaan zogenaamd kansenongelijkheid bestrijden. Uitvoerende medewerkers die voor collectief belang willen gaan worden geleid door individualistisch ingestelde leidinggevenden. Diegene die in contact staan met hun gevoel, worden uitgesloten door anderen die alleen met hun hoofd weten te functioneren. Zij die zelf nooit een grote familie- of vriendenkring onderhouden en niet weten wat ‘samenleven’ betekenen, moeten teams, organisaties, of de samenleving runnen. Mensen die nooit een heling hebben doorgemaakt, weten dus totaal niet waar ze het over hebben.
Door het gebrek aan vertrouwen gaan veel Nederlanders hun eigen helingsproces regisseren. Ik ken bijvoorbeeld een alleenstaande moeder, een van de gedupeerden van de toeslagenaffaire. De laatste jaren heeft ze keihard gewerkt voor haar droom, namelijk een nieuw bestaan op te bouwen in het herkomstland van haar nieuwe partner. Ik heb een foto gezien van de immense landoppervlakte waar ze hun huis bouwen. Die vrouw vertelt me dat de mensen daar haar een beter gevoel geven. Met de papieren en praktijkervaring van haar en haar partner, kunnen ze goede functie krijgen in de zorg daar. Wat ook niet onbelangrijk is: zij hoeven niet meer beroep te doen op de kinderopvang. Hun familie of buren kunnen de kinderen opvangen. Ik geef hun groot gelijk: we kunnen beter de ‘rijke’ zijn in een minder welgesteld land, dan de ‘arme’ of ‘kansloze’ te zijn in een welvarend land. Mensen die iets willen betekenen voor hun medemens vinden overal werk, ook buiten Nederland. Nederland is zeker aantrekkelijk voor mensen die een materieel bestaan belangrijk vinden. Het lukt het land daarom ook alleen die groep mensen vast te houden.
De heling van die vrouw gaat gepaard met een zoete wraak naar Nederland toe. Zij nemen alles mee wat ze van Nederland gekregen hebben en zetten zich in voor een ander land. Nederland mag eens keer voelen hoe het is om niets terug te krijgen na veel gegeven en geïnvesteerd te hebben. Nederlandse overheid houdt van repareren van fouten met geld. Dat geld gaat nu mooi naar het buitenland en zien we niet terug in de koopkracht. Zij verlaten Nederland met de kennis, werkervaring en middelen die ze opgebouwd hebben in Nederland. Zij, die nog geen veertig zijn, verlaten Nederland op het moment waar wij al te kort hebben aan vakkundige uitvoerenden, vooral in de zorg.
Volgens de definitie van Sociaal en Cultureel Planbureau zijn er zes sociale klassen. Hoe ziet Nederland eruit als alle werkenden (SCP: werkende middengroep en onzekere werkenden) allemaal kiezen naar een ander land te emigreren? Ik ben ontzettend benieuwd hoe al die pratende adviseurs, managers, directeurs en bestuurders in Nederland, uitsluitend moeten gaan samenleven met passief agressieve burgers, hulpbehoevende bijstandsgerechtigden, gepensioneerden, zieken, vluchtelingen etc...
Goed, elk nadeel heeft zijn voordeel: er komen straks genoeg huizen vrij.
Reactie plaatsen
Reacties