Ik heb een verdrietige week gehad. Als ik mijn wanhoop moet vergelijken met de slachtoffers van de aardbeving, dan stelt de mijne natuurlijk weinig voor. Ik weet niet of ik beter ga voelen door aan de ellende van anderen te denken. Laat mij maar doen alsof.
De benefit avond voor de slachtoffers van aardbeving in Turkije en Syrië op TV, doet mij denken aan meerdere benefit tv-programma’s in Hong Kong die jaarlijks terugkeren. Altruïsme en het verrichten van goede daden zitten diepgeworteld in de Aziatische cultuur. Helaas krijgen die benefits programma’s steeds meer een commercieel tintje. Ik hoop niet dat die van Nederland ook gebruikt worden door de rijken en beroemdheden om promotie te doen voor zichzelf, of enkel voor wat zijzelf belangrijk vinden.
Zo’n initiatief is absoluut nodig voor een individualistische samenleving zoals wij die kennen in Nederland. Aan de andere kant vraag ik me ook af: zouden Turkse Nederlanders ook zo betrokken zijn als de aardbevingen ergens anders op de wereld plaatsvinden? Deze tragische gebeurtenis laat eveneens zien wat de gevolgen zijn voor de burgers en een land wanneer de regering niet snel genoeg van zijn fouten kan leren. En ja, dat kost mensenlevens. Soms fysiek zichtbaar, vaker psychisch. Hoe gaat een samenleving eruitzien als die samengesteld wordt door allemaal mensen die van binnen gebroken zijn? Het kost geld, tijd en energie om alles te herstellen achteraf. Het land gaat slechts achteruit omdat alles en iedereen fysiek en psychisch herbouwd moeten worden. We krijgen alvast een glazenbol voor ons geschoven, om in te kijken hoe onze eigen toekomst eruitziet als wij de klimaatverandering bijvoorbeeld niet tijdig aanpakken.
Toen ik jong was had ik ook veel gevallen gezien zoals die van Turkije. In Hong Kong waren er ook veel gebouwen die niet geheel aan de kwaliteitseisen voldeden. Bijvoorbeeld door corruptie of het gebruik maken van slechte bouwmaterialen. Omdat Hong Kong geen aardbeving kent, dan lijkt de schade redelijk beperkt te blijven als wij die moeten vergelijken met de omvang van aardbevingen in kwestie. Daar kwam vaker voor dat arme gezinnen die in hun primitief zelfgebouwde huizen woonden, getroffen werden wanneer er veel regen viel; vooral de huizen die aan de voet van de berg stonden. Ik kan me goed herinneren over het zoveelste nieuws over het aantal gevallen doden en weggevaagde gezinnen. De slachtoffers vielen niet door aardbeving, maar door tyfoon, overstroming en aardverschuiving. Op school leerden wij ook hoe om te gaan met natuurrampen. Omdat Japan ons buurtland is, kregen wij instructie voor het geval dat er aardbeving was. Wij zouden direct onder de bureautafel moeten schuilen. Op alle gevaren werden we voorbereid. Op een gegeven moment werd er verboden om aan de voet van de berg te wonen. Dubieuze incidenten wegens malafide bouwconstructie komen ook steeds minder vaak voor. Dat heeft grotendeels met de ontwikkeling van mensen en de samenleving zelf te maken. Turkije en de Turken moeten helaas ook zulke fasen van ontwikkeling doormaken. Wij moeten niet de verantwoordelijkheid overnemen en hen van het nodige leerproces onthouden.
Rondom de aardbeving kwesties is te merken dat veel Nederlanders zelf weinig hebben meegemaakt, of aan niets gewend zijn. Wij hebben hier gewoon een te goed leven. Terwijl in heel veel andere landen op de wereld, de mensen niets anders kennen dan de ellendige praktijken. Dit geldt uiteraard ook voor sommigen hier in Nederland. Het is de realiteit die ze dagelijks mee te maken krijgen. Ons stabiel leven maakt dat veel van ons slecht zijn in het ondergaan van bepaalde ervaringen. We willen gelijk overgaan tot actie om controle over situaties te krijgen. Er is een sterke behoefte aan ‘instant gratification’, voor onszelf en voor de anderen. Wat is makkelijker dan problemen snel op te lossen, of onszelf gelijk beter te laten voelen met geld, als wij daarover beschikken? Armoede, criminaliteit en natuurrampen zijn onderwerpen die ontzettend dicht bij me stonden in mijn jeugd. Dan heb ik er nog niet over wat ik in Nederland allemaal heb mogen meemaken. Als ik met zoveel negatieve levenservaringen ook nog steeds op een bepaalde manier in het leven kan staan, dan heb ik er vertrouwen in dat het uiteindelijk goed zal komen met de overlevenden of overgebleven familie in de rampgebieden. Want ik weet hoe veerkrachtig een mens kan zijn. Om over die eigenschap te beschikken moet men wel eerst veel op proef gesteld worden en obstakels te leren overwinnen.
Tragiek, verlies en verdriet horen eenmaal bij het leven. Ik ben helemaal voor dat wij de inwoners van Turkije en Syrië moeten helpen op allerlei manieren, maar wel op hun eigen grondgebied. Zij moeten hoofdzakelijk kunnen rekenen op hun landgenoten en hun regering. Net als wij afhankelijk zijn van onze eigen. Nederland is namelijk niet verantwoordelijk voor wat een andere regering wel of niet gedaan heeft. We kunnen de mensen daar zo veel mogelijk ondersteunen als mens zijnde. Echter, we moeten ook niet vergeten: Nederland is veel kleiner dan Turkije en Syrië. Behalve het geld zijn onze capaciteiten op alle terreinen geringer ten opzichte van andere landen.
Dat behoefte om versneld het visum te willen afhandelen voor de slachtoffers van aardbevingen, heeft vergaande gevolgen voor zowel de slachtoffers als Turkije en Nederland. Vaak kan het handelen vanuit het gevoel of de emotie averechts werken. Stel je voor: de slachtoffers kunnen even bijkomen door te logeren in Nederland. Uiteindelijk moeten ze toch geconfronteerd worden met de werkelijkheid. Na drie maanden te vertoeven in een vredige omgeving wordt het voor de slachtoffers gevoelsmatig nog hoogdrempeliger om terug naar hun woonplaats te keren. Het is zwaarder als je van de hel in het paradijs is beland, en vervolgens weer terug naar de hel moet. Op basis van mijn inzichten over hoe het psychologische proces werkt, krijgen de goede bedoelingen van Turkse Nederlanders en het kabinet, een averechts effect. De slachtoffers moeten weliswaar twee keer de ‘shocks’ ervaren. Daarnaast, wij halen ze graag naar Nederland zodat wij zelf beter kunnen voelen. Hier is absoluut geen sprake van altruïsme. Eigen belang speelt hier een rol. Onze acties hoeven niet bij te dragen aan het helingsproces dat men nodig heeft. Ik heb ooit gelezen dat de meeste mensen verdriet hebben om hun eigen verlies, vanwege wat de overledene betekende voor hen toen die nog in leven was. Vaak gaat men door een diep dal gedurende het rouwproces omdat zij ineens beseffen hoe slecht hij of zij die overledene behandeld heeft, en dat de nodige helaas niet meer hersteld kan worden. Het draait in feite dus om de persoon in leven zelf, en niet om de overledene. Dat vind ik pijnlijk om achter te komen maar tegelijkertijd verhelderend.
Dat wij iets voor een andere doen om zelf beter te voelen is niet puur, maar dat is wel een begin voor meer. Wij moeten namelijk durven te voelen zonder te oordelen. Het hebben van schuldgevoel of gevoel van machteloosheid kan de eerste negatieve emotie zijn die wij kennen van kinds af aan. In groepscultuur worden de kinderen vaak een schuldgevoel aangepraat. Want we zijn niet alleen verantwoordelijk voor onszelf maar voor iedereen om ons heen. In Nederland krijgen de kinderen eerder angsten of het gevoel van machteloosheid omdat ze geacht worden als enige verantwoordelijk te zijn voor hun leven door de onkunde van volwassenen, of door volwassenen die geen verantwoordelijkheidsgevoel kennen. Als kind kunnen wij ons ook machteloos voelen omdat wij ellende zien gebeuren om ons heen maar zijn zelf nog te jong of zwak om iets aan de situatie van bijvoorbeeld onze ouders te doen. Al die eerste negatieve gevoelens moeten eerst toegelaten en verwerkt worden. Geen een kind is namelijk geboren met negatieve emoties. Ze hebben die meegekregen door hun omgeving en worden daarmee gevormd tot volwassenen.
>>> Verder lezen 'We zijn zo goed in het geven van aanleiding tot meer problemen (deel 2)'
Reactie plaatsen
Reacties