De laatste tijd zijn er veel speculaties over het mogelijke aftreden van kabinet naar aanleiding van de toeslagenaffaire. Waarschijnlijk heb ik er echt te weinig verstand van om te begrijpen waarom een politieke consequentie daaraan verbonden moet worden.
Als een leek zie ik de samenleving als een bedrijf of een organisatie met individuen die iedere zijn of haar verantwoordelijkheden, rechten en plichten kent, wat in stand gehouden wordt door het hiërarchische systeem. Volgens de indeling van Trias politica wordt de politieke macht gescheiden in Wetgevende macht, Rechterlijke macht en Uitvoerende macht. Het kabinet valt onder de Wetgevende macht. De belastingdienst is een uitvoerende organisatie met een eigen bestuur. Als het kabinet moet aftreden vanwege zijn politieke verantwoordelijkheid (dus voor dat gedeelte Wetgevende macht), dan moeten de leiders van de rechterlijke macht toch ook aftreden? En er moet ook iets gebeuren met al die directeuren die leidinggegeven hebben aan de organisatie Belastingdienst toch? Logischerwijze zijn de leiders binnen een organisatie verantwoordelijk voor de fouten die gemaakt zijn door de medewerkers. Stel dat de belastingdienst niet eens was met de gegeven richting door een politieke leider, zouden ze vragen moeten stellen of in discussie gaan. Dat hadden de directeuren blijkbaar niet gedaan, met alle gevolgen van dien. En de leiders van alle oppositie partijen hebben allicht hun werk niet goed genoeg gedaan in de afgelopen jaren. Moet er misschien ook iets gebeuren met hen? Als het kabinet de totale verantwoordelijkheid moet nemen in alles wat gebeurd is met de burgers, waarvoor worden de andere leiders, directeuren, hoofden en managers aangesteld of in dienst genomen? Er is sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid. Waarom zou het kabinet de enige moeten zijn die de schuld op zich neemt?
Ineens gaat een lampje bij mij branden. Nu begrijp ik waar de angst- of afrekencultuur vandaan is gekomen. Want zelfs het kabinet met topleiders erin, wordt op een bepaalde manier afgerekend. Door wie eigenlijk? Er zijn zoveel demonstraties geweest maar geen een gaat over de toeslagenaffaire. Leeft de zogenaamd schending grondbeginselen van rechtsstaat wel bij de doorsnee burgers? Vinden de burgers dat het kabinet niet meer functioneert naar aanleiding van de toeslagenaffaire? Weegt de handeling uit symbolische waarde - aftreding 6 weken vóór de verkiezing - zwaarder dan de onrust die al heerst in de huidige crisis?
Ik zie niet wat de aftreding kabinet kan opleveren voor de samenleving. Kunnen mensen garanderen dat er geen fouten meer worden gemaakt bij de burgers na de ‘show’? Ik heb geleerd dat je van je fouten moet leren totdat er geen fouten meer worden gemaakt; en vooral niet weglopen nadat een fout is begaan.
Van kinds af aan heb ik geleerd mijn eigen rekensommen na te kijken voordat ik een toets ging inleveren. Als tiener hielp ik mijn vader in het restaurant. Ik moest borden wassen in de keuken. Er waren niet 10 of 20 borden maar een berg. Als ik mijn afwas gedaan heb, kwam mijn vader ze controleren. Als er één bord erbij zat die niet schoon genoeg of vettig is, dan mocht ik de hele berg afwas opnieuw doen. Dit geldt ook voor de (wijn)glazen. Als er een vingerafdrukje of haartje op een glas zat, mocht ik alle glazen opnieuw wassen en drogen. Ik wilde natuurlijk niet steeds alles overnieuw doen, dus ging ik elke bord en elk glas bij de eerste keer al heel goed schoonmaken. Tot op de dag van vandaag doe ik dat perfect. Het is een gewoonte geworden. Mijn vader zei toen tegen mij: “Bij mij in het restaurant mag je de kantjes vanaf lopen en het opnieuw doen totdat het goed is. Dit omdat ik je vader ben. In de toekomst als je fouten maakt bij een werkgever, dan zal je geen kans krijgen om het te verbeteren. Je wordt gelijk ontslagen. Dus leer alvast dat je zo min mogelijk fouten maakt.” Ik moet mijn vader helaas weer gelijk geven.
Hier zie ik dat mensen geleerd worden om op te stappen nadat fouten zijn gemaakt. Er wordt zelfs verwacht dat je moet weglopen van het veroorzaakte probleem. Is opstappen de manier van verantwoordelijkheid nemen? Hierdoor kunnen wij een keer in de zoveel tijd een schoon schip maken, met allemaal onervarene politici en leidinggevenden aan boord. Die vervolgens misschien weer dezelfde fouten gaan maken. Hoe kunnen de burgers en medewerkers ooit de nodige stabiliteit krijgen?
Ik vind het best knap dat sommige mensen nog ruimte in hun hoofd hebben te discussiëren over de toeslagenaffaire gedurende deze corona pandemie. Kabinet moet behalve uit zijn naad werken, wat al zwaar en stressvol genoeg is, ook nog tussendoor even de messen vangen in zijn rug. Eigenlijk doen de politici best ondankbaar werk. Het salaris staat niet in verhouding tot hun inzet (bij politici die echt hard werken en betrokken zijn natuurlijk). Je wordt bedreigd buiten op straat en uitgescholden op sociale media. Daarnaast ook nog af en toe messen in je rug krijgen door je partijgenoten of collega’s vanwege allerlei redenen.
Wat is 26000 slachtoffers ten opzichte van 17 miljoenen Nederlanders? Toeslagenaffaire is niet de enige casus waar het kabinet verantwoordelijk voor is en geweest. Ik zeg niet dat we de toeslagenaffaire en de slachtoffers moeten negeren in deze tijd. De vraag moet zijn: "Een fout is gemaakt, wat doen we nu?" Wat heeft het opvoeren van een ‘show’ in de naam van symbolische waarde voor zin? Als dit ooit de manier van aanpak is geweest zegt nog niet dat deze voor altijd zou moeten werken.
De ultieme straf voor alle betrokkenen in de toeslagenaffaire is dat ze ervoor moeten zorgen dat zulke gevallen NOOIT MEER hoeven voor te komen in de samenleving. Ze mogen niet stoppen totdat het probleem VOORGOED OPGELOST wordt, en totdat dezelfde fouten NOOIT MEER gemaakt worden. Deze straf is zwaarder maar ook constructiever. Fouten voorkomen en verbeteren zijn namelijk tien keer moeilijker dan simpel weglopen of afblijven van het probleem. Daar heeft de samenleving wat aan. Wij moeten alleen het vertrouwen hebben in het vermogen om te leren van mensen, en hun goede intentie.
Reactie plaatsen
Reacties