Wij zijn zowel de dader als de slachtoffer

Ik was van plan over een ander onderwerp te schrijven maar heb zin om iets van me af te schrijven over ‘The Voice’. Mijn gedachten gaan natuurlijk uit naar de slachtoffers. De vraag is: wie zijn hier allemaal de slachtoffers?

Door de vele informatie en reacties heb ik niet eens behoefte meer om naar het programma BOOS te kijken. Ik persoonlijk heb grote moeite met dubbel, tripel of quadrupel verstrekte informatie. Wat ik vooral vervelend vind is: iedereen moet daar iets van vinden en een zegje in hebben. Mensen praten en oordelen alsof ze zelf ter plekke aanwezig waren toen de incidenten zich voordeden. Op zich kan ik me goed voorstellen: mensen zijn te bang dat ze als een persoon worden gezien die geen inlevingsvermogen heeft. Er worden volop sociaal gewenste reacties gegeven. Anders word je direct op je plek gezet, zoals wat gebeurd is bij meneer de Mol. Ik geef hem groot gelijk. Vrouwen moeten zelf de meldingen doen. Meneer de Mol kan toch niet op afstand raden wat er allemaal gebeurde binnen zijn bedrijf? Ik kan ook slecht tegen wanneer men al in de penarie zit, dat de anderen nog met stenen achterna gaan gooien. Velen kunnen niet wachten met het trekken van een duidelijke scheidslijn tussen hen en de ‘daders’. Volgens mij als iemand echt empathisch is, dan zou hij of zij niet alleen oog heeft voor de vrouwen. Waarom wordt een persoon de grond ingetrapt na het begaan van fouten op een bepaald gebied? Tellen alle andere goede dingen die ook gebeurd zijn door de jaren heen niet meer mee? De mensen die de anderen zo keihard oordelen maken zelf waarschijnlijk nooit fouten.

Wie de omgangsdynamiek tussen de man en vrouw goed kent, weet dat seksuele avances stopt wanneer een partij duidelijk de grens aangeeft. Daar spelen ook subtiele signalen een rol. Net als bij de communicatie kan er veel misgaan wanneer er ruis is tussen de zender en ontvanger van de ‘boodschap’. Door verkeerde signalen uit te zenden of de ontvangen signalen anders te interpreteren, kan de uitkomst van menselijke interactie negatief worden beïnvloed. Het is goed om stil te staan, waarom zulke situaties wel sommige vrouwen zijn overkomen en niet andere? Ik ken vrouwen die met seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken hebben gehad. Van hen heb ik versies van verhalen gehoord die wat neutraler zijn. Die vrouwen vertelden mij dat ze geen houding wisten aan te nemen in bepaalde situaties toen ze jong waren. Dat kwam onder andere door hun onervarenheid met mannen. Vele jaren later begrepen ze pas dat zij gemixte signalen uitzonden, bijvoorbeeld door nee zeggen maar erbij giechelen; door nee te zeggen maar alsnog op uitnodigingen in te gaan; door nee te zeggen met een glimlach erbij; door eerst nee te zeggen en dan weer gelijk aardig te doen uit schuldgevoel etc. etc. En mannen zijn eenmaal slecht in raadspelletjes.

De verhouding tussen de machthebbende en de afhankelijke is niet nieuw. Die speelt zich af overal op de wereld: op het werk maar ook in privé sfeer. Al zolang er mensen bestaan, hebben wij misstanden of machtsmisbruik. Als men het zelf toelaat om als een slachtoffer te worden behandeld, dan is er plek voor de macht misbruiker. Mensen krijgen alleen de macht over ons als we die geven. Angst- versus machtscultuur in een groepsverband zoals bij een bedrijf of organisatie, bestaat in allerlei vormen. Dat grensoverschrijdend gedrag van machthebbende hoeft niet altijd seksueel van aard te zijn, maar ernstig genoeg om fysieke of psychische schade, direct of indirect te veroorzaken bij de 'slachtoffers'. Iedereen die dat anders oordeelt en toekijkt zonder helpende hand uit te steken is een medeplichtige. In Nederland heb ik relatief meer grensoverschrijdend gedrag van vrouwen meegemaakt. Mannen werken eerder mee door weg te kijken dan zelf de initiator te zijn. Zij doen aan struisvogelpolitiek of zien simpelweg de ernst van de zaak niet in. Hoe kan een ‘slachtoffer’ tegen een groep mensen op die stilzwijgend akkoord gaat met wat er speelt?

Gezien iedereen een eigen unieke omgeving heeft, maakt dat wij allemaal iets anders beleven. In onze (werk)omgevingen hebben we zowel mannen als vrouwen die de dienst uitmaken. Ik heb ook mannen zien of horen slachtoffer worden door het machtsmisbruik van vrouwen. In privé leven doen vrouwen dat door hun identiteit vrouw in te zetten en of gebruiken ze seks als middel. Op werk doen ze net zo hard mee met machtsspel, alleen slimmer en sluwer. Het grote verschil is: mannen stellen zich meestal zakelijk op. Vrouwen acteren en reageren vaak vanuit hun (negatieve) gevoel. Er zijn zat mannen in Nederland die zich onderdrukt voelen door vrouwen en zich daarom niet in de verhalen herkennen naar aanleiding van The Voice. Op de media of bij de tv-omroep is ook de plek waar het verschil tussen mannelijk- en vrouwelijkheid, of de belangen extra uitvergroot worden. Het is helaas niet altijd de mannen die misbruik maken van hun machtspositie. Vrouwen kunnen er ook wat van en hebben zelfs voorsprong op de mannen. Want ze mogen in de slachtofferrol kruipen en komen doorgaans geloofwaardiger over daarmee.

Vanwege bovenstaande kan ik me niet vinden in aantal anti-mannen uitspraken die gedaan zijn door vrouwen, zoals ‘Het ligt niet aan de vrouwen.’ ‘Mannen denken alles te kunnen doen.’ Dat zijn uitspraken die een verdeelde samenleving voeden. Wij hebben eerst het onderscheid tussen Nederlanders en allochtonen, daarna wel- of niet-gevaccineerde. Nu krijgen wij de twee kampen: mannen en vrouwen. Stel dat de kamp – mannen dezelfde uitspraken heeft gedaan: ‘Het ligt niet aan de mannen.’ of ‘Vrouwen denken alles te kunnen doen’, dan krijgen we zeker meteen weer commotie. Hoezo gelijkwaardigheid? Als vrouwen gemene of onterechte uitspraken doen dan wordt er geaccepteerd. Als mannen dat doen dan is het ‘not done’. Soms denk ik dat vrouwen die mannen willen overheersen, of diegene die ten aller tijd aan de kant van vrouwen staan, nog met onverwerkte oud zeer zijn blijven zitten. Zij hebben persoonlijk vast nare ervaringen gehad met mannen.

Door dit hele gedoe zien we terug wat typisch is in Nederland. Wij willen zo graag een schuldige aanwijzen. Wij vinden nodig voor één partij te kiezen. Wij kunnen onze vrienden, collega’s of kennissen van de ene op andere dag laten vallen op basis van wat er gezegd is in de media. Wij vinden normaal dat mannen de daders zijn en vrouwen de slachtoffers. Dat vrouwen de initiator kunnen zijn en mannen de slachtoffer, is gewoon ondenkbaar. In het algemeen worden vrouwen vaker bevooroordeeld in zedenzaak. Want degene die tot actie overgaat is per definitie schuldig. De aanleiding is niet belangrijk. Er wordt op basis van de uitkomst geoordeeld zonder rekening te houden met de oorzaak of het verloop van gebeurtenis. Ik weet niet of het pech is voor de vrouwen of geluk is voor de mannen. In het rechtssysteem draait alles om de bewijzen. Verhalen of getoonde emoties van mensen worden niet gezien als feiten. Iedereen wordt tot bewijs van het tegendeel geacht onschuldig te zijn.

Zijn mensen niet harder en kouder dan het rechtssysteem? Het ligt niet aan de vrouwen. Het ligt niet aan de mannen. Het ligt aan ons: de mensen.