In het nieuws en op sociale media hebben een paar gedupeerde ouders van toeslagenaffaire de excuusbrief gepubliceerd met verontwaardigde opmerkingen. Het is een mooi gebaar van de overheid. Ik zou zelf wel waarderen met de gedachten: wat kunnen ze nu nog veranderen aan mijn situatie? De tijd kan niet teruggedraaid worden. De nare gebeurtenissen zullen voor altijd gegrift staan in mijn herinneringen, naast wat mijn kinderen moesten doormaken tijdens hun kinder- of jeugdjaren dat misschien verregaande gevolgen geeft aan de rest van hun leven.
In het algemeen kan ik mensen makkelijk vergeven wanneer er fouten zijn gemaakt of excuses zijn geboden. Als ik daarna geen verbetering of verandering zie in iemands gedrag of de situatie, dan raak ik het vertrouwen in die persoon kwijt. Als het vertrouwen kwijt is dan hebben de excuses ook geen betekenis meer. In privé sfeer kunnen we een relatie oppervlakkig houden totdat die verwatert. Het is niet eens nodig om daarover ruzie te maken. Die persoon is niet eens de moeite waard meer voor mij, om nog de energie in te steken. Verdieping in relatie is eenmaal niet mogelijk als er een blokkade op zit. Die blokkade wordt veroorzaakt door het gebrek aan vertrouwen. Van onbetrouwbare mensen kunnen we afstand nemen of, we kunnen het contact verbreken. We kunnen ervoor kiezen niet meer te investeren in die relatie. Bij een onbetrouwbare organisatie kun je dat helaas niet doen omdat je simpelweg geen keuze hebt. We zijn van de overheid en sommige organisaties afhankelijk. Zij hebben de machtspositie omdat ze een ‘monopolie’ hebben. In mijn ogen hebben de Nederlandse burgers niet een betere positie in verhouding tot de overheid. Er is weinig verschil tussen China, Hongarije en Nederland, behalve dat Nederland zich graag profileert als een democratische rechtstaat die de burgers dient. Woorden en daden komen helaas niet overeen. Daarom kan ik de uitspraak van Orbán over onze hypocrisie best goed begrijpen. Hij houdt ons netjes de spiegel vóór.
De komende tijd zou ik de werkloosheidsuitkering moeten ontvangen. De afgelopen twee decennia heb ik zoveel slachtoffers en gedupeerden gezien, dat ik het nodig vind om me psychisch en mentaal daarop voor te bereiden. Ik zit al maanden met een knoop in mijn maag. Ik word ook al gewaarschuwd door mensen in mijn omgeving die recentelijk WW hebben ontvangen: hoe slecht ze zich gevoeld hebben door sommige medewerkers daar. Ik kan alleen zeggen: dat ken en weet ik allemaal heel goed. Een proactieve persoon zoals ik heeft natuurlijk al contact met die uitkeringsinstantie opgenomen voor vragen. Enkel voor die vragen ben ik al van de website naar de chat gestuurd en vervolgens naar een mailadres. Vanaf de mail word ik naar een telefoonnummer doorverwezen en de telefonist verwijst mij terug naar de informatie op de website. Daarna heb ik weer gemaild en uitgesproken over hun slechte dienstverlening. Toen kreeg ik wel een gedegen antwoord terug via de mail. Ik kan het gewoon niet begrijpen: waarom gaat men pas goed doen wanneer ze met negatieve opmerkingen te maken krijgen? Het tijdig en correct verstrekken van informatie is toch iets wat een burger minimaal mag verwachten?
Ik dacht nog dat al die instanties verbeterd moeten zijn na aantal decennia. Jammer genoeg worden de burgers niet meer gestuurd van het kastje naar de muur, maar van het kastje naar de muur via nog meer deuren en omwegen. Deze situatie doet me denken aan een onplezierige gebeurtenis van tien jaar geleden. Ik moest de bijstandsuitkering aanvragen omdat mijn werkgever een fout heeft gemaakt. Ik had weinig geld meer over maar de teammanagers gaven geen gehoor aan mijn bericht. Toen moest ik noodgedwongen beroep doen op de uitkering. Met een krappe beurs moest ik herhalend reizen naar de balie omdat de medewerkers niet wisten wat ze met mijn casus aan moeten. Ik kon destijds goed voelen hoe het is om op bijstandsminimum te moeten leven: dat machteloos gevoel en steeds met mijn kop tegen de muur te lopen. Ik was ineens minderwaardig als mens voor de anderen. Ik kon zelfs begrijpen waarom men agressief reageert uit onmacht. In die periode zonder inkomen, voelde de reiskosten van twee of drie euro als een rib uit mijn lijf. Maar dat kon de baliemedewerkers niets schelen. Uiteindelijk was ik verlost van die ellende omdat een paar collega’s een helpende hand hebben uitgestoken door mijn zaak te escaleren. Uiteindelijk is die bij HR terechtgekomen. De teammanager die de macht misbruikt werd helaas alleen lichtjes op haar vinger getikt. In die periode was ik door een diep dal heen gegaan vanwege de behandeling door mijn werkgever en de uitkeringsinstantie. Dit is mij dus overkomen: een persoon die zelfstandig is en kennis van zaken heeft. Weet je wat een persoon daadwerkelijk kapot maakt? Hoe je behandeld bent als mens en dat gevoel van machteloosheid – dat je geen kant op kan omdat alle deuren dicht zijn gedaan door mensen of instanties die machtsbevoegdheid hebben.
Ondanks dat ik er totaal geen vertrouwen in heb, heb ik geen andere keuze dan weer met de uitkeringsinstantie in zee te gaan. Ik heb me voorgenomen niets bij te verdienen. Bij afwijkende situaties zoals korting van inkomsten wordt er altijd fouten gemaakt. Ik moet zien te voorkomen dat de anderen opnieuw de kans krijgen om me de put in te duwen. Eerlijk gezegd ben ik als de dood om in het Nederlandse zorgstelsel of sociale zekerheidsstelsel te belanden. Ik duim dat ik niet vervroegd in een afhankelijke of kwetsbare positie hoef terecht te komen waardoor ik onderworpen moet zijn aan die stelsels. Voor het belastingstelsel ben ik ook huiverig. Daarom laat ik dat stukje aan iemand anders over. Het stelsel maakt ook dat ik niet volledig de ondernemerschap in wil gaan. Vroeger heb ik al moeten lijden door het onderwijsstelsel. Gelukkig zit ik nu in de levensfase waar ik niet meer daar afhankelijk van ben. Al die stelsels hoeven niet verkeerd te zijn bedacht. Dat zijn mensen die ze maken of breken. Goede ideeën of intenties werken uiteindelijk desastreus voor de burgers.
Ik denk dat het individualistische karakter van het land dit alles heeft veroorzaakt: het gevaar ligt op de loer als je je lot in andermans handen moet leggen. Niemand houdt rekening met je afhankelijke positie en doet wat ze zelf denken goed of voldoende te zijn. Ze zijn totaal niet bewust van hun machtspositie. Er is helaas wel een verschil tussen: je werk doen of je werk doen met je hart. Als we echt aan de anderen denken zou het bijna onmogelijk zijn om veel fouten te maken. Dit is tenminste hoe ik zelf in elkaar zit. Ik weet dat ik met mensen te maken krijg, daarom ben ik zorgvuldig en doordacht in alles wat ik doe.
Ik hou mijn hart vast voor wat ik straks allemaal moet gaan meemaken. Ook bereid ik me voor op de mogelijke strijd. Ik heb veel geleerd door mijn ervaringen. Het zou me niet verbazen dat de uitkeringsinstantie mij op den duur ziek kan maken als ik te lang met hen opgescheept moet zitten. Ik kan namelijk ontzettend slecht tegen machtsmisbruik in welke vorm dan ook. Vooral als men zelf niets weet of niet functioneert, en mij probeert te vertellen wat ik moet doen. Deze uitkeringsinstantie krijgt het zeker niet makkelijk met mij. Ik ken de wetten en regelgeving, de bezwaar en klachtenprocedure. Indien nodig schakel ik een advocaat in. Ik ga in ieder geval niet tien jaar lang stilzwijgend lijden zoals de ouders in de toeslagenaffaire. Ik denk ook dat al die instanties kritische burgers nodig hebben om te kunnen leren van fouten. Ze werken namelijk uitsluitend met het ‘piepsysteem’. Dus de burgers moeten ‘piepen’ anders komt er weinig uit.
Een ding is wel anders geworden in recente jaren. Mensen zijn erg vlot met het bieden van excuses. Wat heeft dat voor zin als alles onveranderd blijft? Betekent dat die excuses niet menens zijn? Of gebruikt men excuses om op dat ene moment van het gezeur af te komen?
Excuses is niets waard als niets verandert. De reputatie van een persoon of een organisatie is niets waard als alles alleen bij woorden blijft. Binnenkort ga ik waarschijnlijk de nodige beleven van wat de toeslagenouders hebben meegemaakt.
Wish me luck!
Reactie plaatsen
Reacties