Is het een toeval dat het onderzoeksrapport over de aanpak van corona crisis en over de dekolonisatie Indonesië, achterelkaar gepubliceerd wordt? Ik denk van niet. In beide gebeurtenissen hebben wij met crisissituatie en mensenlevens te maken.
Laten wij kijken naar de verhouding tussen de machthebbers en de burgers. De Indonesiërs die in opstand kwamen waren van betere huize, die onafhankelijkheid wilden. Die behoefte aan natiebesef kwam door de ethische politiek die Nederland zelf daar ingevoerd had. De Indonesiërs hebben dat dus geleerd van Nederlanders. Nederland had vier jaar tijd nodig om de onafhankelijkheid van Indonesië te accepteren. Wat onder andere in die vier jaar gebeurde, is dus nu onderzocht in het rapport. Dit deel van de geschiedenis zou niet voorgekomen zijn als de Indonesiërs die de macht wilden, niet in opstand waren gekomen. Dit zou ook niet voorgekomen zijn als Nederlandse machthebber de onafhankelijkheid van Indonesiër gelijk wilde accepteren. Door de wil van de machtswellustige van beide landen was de militaire macht 'doorgedraaid'. Ja mensen kunnen eenmaal doordraaien in hun hoofd als ze langdurige onder stress staan: twee oorlogen achterelkaar die in het totaal negen jaar duurde. Omdat de oppermacht de militair nodig had om oorlog te kunnen voeren, liet hij de soldaten zijn gang gaan. Uiteindelijk waren de kwetsbaren die het niet overleven. Als je niet de slachtoffer wilt worden dan moet je de dader zijn. Niemand kiest bewust de dader te zijn. Daarom moet je eerst ‘gek’ worden. Mensen die fysiek, mentaal en emotioneel zwak waren, oftewel degene die geen overlevingsdrang hadden, betaalden de prijs. Het overlevingsmechanisme moet automatisch aanstaan in de oorlog. Daar heb je namelijk alleen één keuze: leven of dood.
In de aanpak van corona crisis zie ik gelijkenissen. De regering – de oppermacht – wilt het leven van de Nederlanders veilig stellen. Dat proberen ze te doen door de betrokkene partijen te faciliteren maar ook maatregelen te treffen. Nederlanders die ‘van betere huize’ komen willen de vrijheid. Zij hebben geleerd dat (individuele) vrijheid de grootste goed is. Misschien hebben ze nog trauma’s te verwerken die stammen uit de tweede wereldoorlog door wat hun ouders hebben meegemaakt; of door hun eigen persoonlijke verleden. Die mensen oefenen macht uit door demonstraties te houden, rellen te schoppen, samen te spannen tegen de regering of bedreigingen te uiten op sociale media. Zij willen hun controle, dus de macht hebben over de situatie. Onze oppermacht is gelukkig niet macht zuchtig. Ze proberen steeds te balanceren tussen de behoeften van twee groepen: de kwetsbaren en de machtswellustige. In tussentijd worden de kwetsbaren geraakt: mensen die fysiek, mentaal en of emotioneel zwak zijn. Meer mensen moeten fysiek en psychisch ziek worden omdat de weg om uit de crisis te komen lang heeft geduurd. Sommigen hebben het niet overleefd door het virus. Sommigen hebben hun eigen leven beëindigd omdat ze mentaal niet sterk genoeg zijn. In deze kwestie zijn de soldaten natuurlijk de machten die onder de regering vallen, of andere machten in de samenleving. Omdat Nederland niet voorbereid is op de pandemie, kan de regering alleen leunen op de kennis en kunde van al die machten. De ‘soldaten’ zijn niet helemaal ‘doorgedraaid’ omdat de oppermacht rekening gehouden heeft met hun zwakte of onvermogen. De regering heeft geprobeerd zo veel mogelijk Nederlanders mee te nemen om samen uit de crisis te komen. Dat er toch veel slachtoffers zijn gevallen hoort bij het door Nederland zelf gecreëerd systeem: macht en tegenmacht; macht en onmacht. En keuzes hebben gevolgen, ongeacht bewust of onbewust.
In moderne tijd krijgen wij, de westerlingen relatief weinig met oorlog te maken. Toch kunnen wij in overlevingsstand terecht komen. Wij krijgen ook met situaties te maken met het gevoel dat ons leven aan een zijden draadje hangt: bijvoorbeeld wanneer we het inkomen dreigen te verliezen, wanneer we kansloos zijn in de ogen van anderen en daardoor niet kunnen meedoen in de maatschappij, wanneer we geen hoop en toekomstperspectief hebben, wanneer we geen andere keuzes hebben dan doen wat we aan het doen zijn. Wij, mensen, kunnen druk, pijn en verdriet alleen maar verdragen tot een bepaalde hoogte. Daarna gaat de stop doorslaan en gaan wij gedrag vertonen van mensen die ook voorkomen in de oorlogssituatie. De machthebbenden moeten daarom weten wanneer ze moeten ingrijpen en wanneer ze moeten loslaten met het besturen. Ik vind dat onze regering niet slecht heeft gedaan in de afgelopen twee jaar, gezien al die verborgen problemen in de samenleving en in de systemen. In het algemeen heeft Nederland moeite met de balans tussen harde en zachte aanpak. Wanneer er ingegrepen moet worden, dan wordt er weggekeken of genegeerd. Op het moment dat een situatie verergert en tot crisis leidt, dan is er natuurlijk geen ruimte meer om een kwestie zorgvuldig aan te pakken. Vervolgens komen de nieuw ontstane problemen bij de bestaande problemen op een stapel te liggen totdat weer een nieuwe crisis opkomt.
Ondanks alles heeft Nederland toch iets aandoenlijks. Zij voeren de onderzoeken uit en durven eerlijk met de feiten geconfronteerd te worden. Daarna wordt er excuses geboden. Ik hoop dat men inderdaad anders weet te doen in de toekomst. Nederlanders zijn vaak wel oprecht en eerlijk, als ze de waarheid onder ogen te zien krijgen. Jammer is dat we niet goed zijn in het tijdig zien van mogelijk gemaakte fouten. In ieder geval doet Nederland beter dan Japan die de geschiedenis wilt aanpassen of verdoezelen, en Amerika die de corona pandemie en misschien nog meer zaken in de samenleving negeert of ontkent.
Verder is mij opgevallen dat Nederland een makkelijk beïnvloedbaar land is. Tijdens dekolonisatie Indonesië zou de Nederlandse militair Japanse methoden hebben overgenomen om de Indonesiërs te beheren. Toen ik een rondreis maakte door Thailand was ik ook naar de River Kwai bridge geweest. Tijdens de tweede wereldoorlog werkten duizenden krijgsgevangenen aan die Japanse ‘dodenspoorlijn’. Vele stierven tijdens de aanleg van deze spoorlijn aan ondervoeding, tropisch ziektes of mishandeling. Bij de brug staat een mini-museum over het Jappenkamp daar. Het zogenaamde museum is een rieten hutje in open lucht. Daar hangen wat oude krantenknipsels en foto’s. Na drie minuten kijken was ik weggegaan. Ik voelde me misselijk en kreeg kramp in mijn buik. De ‘Japanse methoden’ zijn onbeschrijfelijk wreed. Die beelden zijn te heftig voor woorden. Ik durf niet voor mijn geest te halen wat Nederlanders toen gedaan hadden tijdens de dekolonisatie. Het zou mij niet verbazen dat Nederland ook negatief beïnvloed is door Duitsland toen Hitler aan de macht was. Recent is ook steeds zichtbaarder geworden welk negatieve invloed Amerika gehad heeft op ons en op Europa. Nederland heeft onder andere meegedaan aan de moderne slavernij in China. Chinezen hebben tegen een slaaf loon hard gewerkt voor hun eigen toekomst. Nu dat het land tot de economische grootmacht behoort, krijgt China jaloezie, afgunst en aanval uit angst terug, van Amerika. Amerika wilt Europa graag in haar machtsstrijd laten meedoen. Wat typisch herkenbaar is van Nederland, blijft alleen de bot- en directheid over, naast de tulpen, molens en economie. Nederland heeft haar eigen identiteit uitgehold. Er is een leegte ontstaan van binnen.
Wat is eigenlijk het verschil tussen wat Nederland gedaan heeft, en de bekende daden zoals onthoofding van IS strijders, of het nieuws over geschonden mensenrechten van sommige landen? Als wij onszelf weer eens op de borst willen slaan, is het misschien ook goed om even stil te staan waar vandaan wij zijn gekomen, en waar naar toe wij willen gaan.
Reactie plaatsen
Reacties