Ik heb een directrice gesproken van een basisschool. Zij vertelde me onlangs een lerares te hebben aangenomen, die eerder twintig keer afgewezen was voor haar sollicitatie. Die lerares moet nog verder ontwikkelen in haar Nederlandse taal. Wel blijkt ze 40 kinderen tegelijk te kunnen ‘managen’.
Ik was oprecht blij om dat te horen. Volgens mij is de hoofdtaak van een leidinggevende - talenten herkennen voor de organisatie. Als een organisatie niet functioneert, dan betekent simpelweg dat het management gefaald heeft in het ontdekken en selecteren van talenten, het samenstellen van teams en het ontwikkelen van mensen. De kwaliteit van die lerares kan nooit tot uiting komen als zij geen baan kan vinden. Haar Nederlandse taal blijft inderdaad slecht omdat zij in haar eigen taal blijft communiceren in dagelijks leven. Door de veelvuldige afwijzingen ging ze natuurlijk twijfelen aan zichzelf, waardoor ze zich nog slechter kon verkopen op een sollicitatiegesprek. Het is misschien nog onbekend voor velen: Taalbeheersing of de expressie daarvan is onlosmakelijk van de emotionele toestand van een persoon, die gewend is te leren zonder zijn of haar eigen gevoel uit te schakelen. Een leerkracht die een grote klas kan ‘managen’ is juist wat Nederland nodig heeft op dit moment, en later. Leerkrachten die kleinere klassen willen, kunnen namelijk niet meer meegaan met de ontwikkelingen die niet te stoppen zijn. Ik zei voor de grap tegen de directrice: nu dat de scholen met personeelstekort te kampen hebben, kun je met aantal van zulke medewerkers de school juist uitbreiden.
Het probleem personeelstekort kan gedeeltelijk opgelost worden door diversiteit te omarmen. Als wij over diversiteit en inclusie praten, dan denken we gelijk aan etnische groepen of groepen met zichtbare gehandicapten op de arbeidsmarkt. Het is eigenlijk veel meer dan dat. Wij focussen namelijk te veel op ‘etiketten’ en de mogelijke zwaktes die daarmee samenhangen. Met z’n allen vinden we iets normaal of abnormaal. Daarna maken wij op basis daarvan onze beslissing. Hebben wij er wel over nagedacht dat wij juist de ‘abnormale’ nodig hebben om de heersende problemen op te lossen?
Een goede vriend van mij wordt al jaren uitgesloten op de arbeidsmarkt. Hij heeft twee masters (vroeger: doctorandus) diploma’s– Bedrijfskunde en Rechten – op zak die hij tegelijkertijd heeft behaald. Hij was gewild op de arbeidsmarkt na het afstuderen. Na aantal jaren als ZZP te hebben gewerkt, ging zijn werk hem steeds meer tegen staan. Hij had het gevoel dat hij gedwongen werd om mee te doen met frauduleuze praktijken in financiën: fouten worden genegeerd of gefikst door achteraf te puzzelen, de administratie is vaak niet op orde en geen zicht op verbetering, de niet capabele managers en medewerkers waar hij mee moet ‘dealen’, etc. etc.. Hij kon niet naar eer en geweten zijn werk kwalitatief goed doen. Op een gegeven moment had hij besloten te stoppen met zijn werk op het gebied van financiën. Hij zocht naar ethisch verantwoord iets, waar hij niet meegesleurd hoefde te worden in dubieuze praktijken, of betrokken te raken met mensen met wie hij de normen en waarden niet deelde. Hij begon zich te verdiepen in IT. Door zelfstudie heeft hij zich onder andere bekwaam gemaakt in open source – een gratis gedecentraliseerde software die problemen oplost via of door de gemeenschap. In privéleven maakt hij alleen gebruik van applicaties die ondersteund worden door open source. Dit betekent dat hij bijvoorbeeld geen 'whatsapp' heeft. Hieruit kun je al opmaken dat deze vriend van mij een persoon is met sterke principes.
Tijdens mijn opleiding is het onderwerp ‘cyber security’ voorbijgekomen. Ik zei daarna tegen hem: ‘Misschien kun je iets vinden in Cyber Security. Niemand in Nederland zou tegen je zeggen dat je de beveiligingsproblemen niet daadwerkelijk hoeft op te lossen. Niemand gaat je in de weg zitten. Je wordt niet meegesleurd in frauduleuze praktijken. Je doet iets wat trouw is aan jezelf met wat je goed kan. Daarmee ontvang je ook nog het salaris. En je kan wellicht ook een ‘hacker’ worden.’ Toen zei hij: ‘Ik wil geen illegale dingen doen. Maar ‘hacken’ is geen probleem. Ik kan al een en andere ‘hacken’ in open source. Maar tot nu toe heeft niemand interesse in wat ik kan.’ Gezien zijn cv en later opkomende interesse in IT zonder diploma, kan hij geen gewenste baan op niveau vinden. Het motiveert hem niet om een baan te accepteren met jonge collega’s die net een ICT-opleiding hebben afgerond. Volgens hem kan hij veel meer dan hen. Ik weet ook zeker dat hij gelijk heeft. Hij kan zich willekeurig in bepaalde software verdiepen en vervolgens zelf leren 'hacken'. Helaas kunnen maar weinigen zoals ik, de talenten en mogelijkheden zien bij mensen. Ik wil hier nog even benadrukken: hij is een rasechte Hollander en beheerst de Nederlandse taal uitstekend. Ook heb ik hem geprobeerd over te halen om het land te dienen en voor overheid te werken met zijn integriteit en 'allround' kwaliteiten. Hij heeft helaas geen zin in bepaalde organisatiecultuur. Sterker nog, hij is dermate teleurgesteld in Nederland dat hij overweegt om naar België te emigreren.
Hier kunnen wij zien dat de managers en Human Resources Management echt een oogklep op hebben. Op het werk lopen er allemaal mensen rond die niets concreet bijdragen aan de organisatie of samenleving, maar wel een salaris ontvangen. Tegelijkertijd staan er zoveel uitmuntende potentiëlen aan de kant die maar niet aan de bak kunnen komen. De werkgevers zijn gewoon verblind door hun eigen vooroordelen en rechtlijnigheid. Wie zegt dat het diploma alleszeggend is? Het diploma zegt alles over mensen die gestopt zijn met leren en ontwikkelen, nadat ze de schoolbank hebben verlaten. Wie zegt dat je goed bent in je werk als je een functie of rol hebt bekleed? Deze denkwijze hoort bij de mensen die niet beter gezien en geweten te hebben. Ook mensen die geloven dat ‘jobhoppen’ en ‘promotie maken’ het enige doel is van werken. En wie zegt dat je iets per definitie niet kan als je iets nooit hebt gedaan? Dat zijn mensen die zelf weinig kunnen of geen mogelijkheden zien bij zichzelf. Daarom gaan ze hun gedachten projecteren op de anderen.
Mijn advies aan de politiek en Rijksoverheid is: negeer de geluiden over het probleem personeelstekort, totdat niemand meer in de bijstandsuitkering zit zonder te participeren. Daarna gaan wij pas praten over de alternatieven zoals arbeidsmigratie. Of geven wij niemand meer een Nederlandse Nationaliteit, ook niet aan de vluchtelingen. Alle 'buitenlanders' krijgen een gelijkwaardige behandeling: ze mogen alleen in Nederland verblijven met een dienstverband voor een bepaalde tijd. Werken en studeren worden de enige redenen om tijdelijk in Nederland te mogen verblijven.
En mijn advies aan de werkgevers is: gebruik personeelstekort niet als excuus om de slechte dienstverlening te rechtvaardigen. Leer de talenten en mogelijkheden te zien in iedere Nederlander. Iedereen verdient een kans om mee te doen in de samenleving.
Reactie plaatsen
Reacties