In Rotterdam hangen momenteel posters met de volgende teksten: 'Er kleeft bloed aan jouw pil.' 'Jouw lijntje, zijn liquidatie.' 'Jouw drugsgebruik blaast portieken op.'. Het is echter zeer onzeker of deze teksten daadwerkelijk bewustwording zullen bevorderen. Niettemin kunnen deze posters de lokale politiek helpen laten zien dat er actie is ondernomen als reactie op de explosie-incidenten.
Harde uitspraken en bewustwording gaan niet altijd hand in hand. Helaas is bewustwording echter noodzakelijk om gedragsverandering te stimuleren. We kunnen een vergelijking maken met het demotiveringsbeleid voor rokers. Op sigaretdozen staat al jaren de tekst "Roken is dodelijk", maar uiteindelijk zijn mensen niet gestopt met roken enkel omdat het dodelijk is. Uit een onderzoek van de tabaksindustrie blijkt dat de prijsstijging als de belangrijkste reden wordt genoemd.
Het bewustzijn van jongeren over de noodzaak van energietransitie of het verminderen van vleesconsumptie betekent niet automatisch dat ze zullen stoppen met drugsgebruik, nadat ze zich bewust worden van mogelijke verbanden tussen drugsincidenten en hun eigen gebruik. Er zijn minstens twee redenen waarom dit het geval is. Allereerst richt de klimaatkwestie zich op de toekomst. Praten erover is eenvoudig, maar daadwerkelijke actie vergt vastberadenheid in het heden. Zijn jongeren echt bereid iets te ondernemen nu? Demonstreren is vaak een eenmalige actie, wat heel anders is dan persoonlijke gedragsverandering. Velen van hen reizen wellicht al weinig vanwege financiële beperkingen. Minder vlees eten is al een trend, en velen van hen hebben mogelijk nog geen eigen woning waar ze duurzame maatregelen kunnen nemen. Met andere woorden, op dit moment lijkt het erop dat ze vooral maar hoeven te praten over de betreffende kwestie.
Een andere reden zou kunnen zijn dat in Nederland praten over bepaalde onderwerpen al als overtuigend wordt beschouwd. Vooral onder jongere generaties zijn dergelijke onderwerpen zeer actueel. Als je niet weet hoe je kunt meedoen of mee kunt praten, kun je je wellicht buitengesloten voelen. De motivatie hoeft niet direct verband te houden met bewustwording van de gevolgen van klimaatverandering
Het is vaak niet effectief om bewustwording te creëren bij mensen met verslavingsproblemen door harde en schokkende uitspraken. Om bewustwording te stimuleren, is het meestal nodig om een dieper begrip van hun innerlijke gevoelens te bereiken. Mensen die verslaafd zijn, ervaren vaak een gevoel van innerlijke zwakte of proberen intense negatieve emoties te ontvluchten. Verslavende middelen kunnen hierbij helpen omdat ze een verdovend of ander psychologische effect hebben. Telkens wanneer een drugsverslaafde wordt geconfronteerd met iets pijnlijks, kan de drang om te vluchten alleen maar sterker worden. Zo'n persoon kan een confronterende boodschap onbewust negeren, vermijden of zelfs meer drugs gebruiken om de getriggerde emoties te onderdrukken. Het is belangrijk om op te merken dat verslaafden vaak emotionele mensen zijn die hun gevoelens intens ervaren wanneer ze niet verdoofd zijn door drugs of andere verslavende middelen. Daarom lijkt het inderdaad moeilijk om bewustwording bij drugsverslaafden te bevorderen door middel van harde confrontaties. Het aanpakken van verslavingsproblemen vereist doorgaans meer empathie, begrip en ondersteuning dan schokkende uitspraken.
Uit het Leefstijlmonitor-onderzoek van het CBS in 2022 blijkt dat er aanzienlijk meer rokers zijn onder de laag- en middelbaar opgeleide bevolking. Dit doet vermoeden dat hoogopgeleiden mogelijk minder vatbaar zijn voor verslaving, wellicht vanwege hun cognitieve capaciteiten en meer rationele neigingen. Echter, aan de andere kant is ook bekend dat hoogopgeleiden of mensen met een hoge sociale positie vaker te maken hebben met verslavingen zoals alcohol en cocaïne. Het opvallende verschil is dat zij zich financieel de verslaving kunnen veroorloven en het gebruik daardoor mogelijk minder opvalt voor hun omgeving. Het is echter niet uitgesloten dat het rationele denken verslavingsneigingen kan beperken.
Ik ben van mening dat bewustwording vaak begint wanneer mensen niet bang zijn om in contact te komen met hun gevoelens, inclusief de negatieve emoties. Veel verslaafden durven niet nuchter te zijn omdat ze bijvoorbeeld angst hebben voor hun eigen echte gedachten en gedrag, en vooral voor hoe anderen naar hen kijken. Het is jammer. Want negatieve emoties kunnen niet verwerkt en wonden kunnen niet geheeld worden als ze worden onderdrukt en opgekropt. Natuurlijk speelt ook het feit mee dat de verslaafden afhankelijk zijn van het middel om zich goed te voelen. Om zonder verslavingsmiddelen te kunnen genieten, moeten ze eerst de negatieve emoties onder ogen durven te zien.
Een harde aanpak duwt mensen vaak terug in hun comfortzone, terwijl een zachtere aanpak eerder uitnodigend kan werken. Wanneer zullen we onszelf durven tonen in onze meest kwetsbare staat, met al onze zwakke en minder sterke punten? Dit doen we enkel bij mensen bij wie we ons op ons gemak voelen, mensen die we vertrouwen, en die ons door dik en dun zullen steunen. Daarom lijkt het twijfelachtig dat posters met harde uitspraken enige directe positieve effecten zullen hebben op drugsverslaafden.
De posters zijn ook niet volledig nutteloos. Rondom verslaafden bevinden zich vaak familie en vrienden die nuchter zijn. Als zij bepaalde kennis hebben verworven, kunnen ze een positieve invloed uitoefenen op de drugsverslaafden, op voorwaarde dat de verslaafden hen nog vertrouwen. Afhankelijk van de aanpak van deze mensen kan inderdaad bewustwording worden bevorderd of zelfs gedragsverandering worden teweeggebracht. Ik hoop alleen maar dat de drugsverslaafden nog enkele mensen in hun leven hebben die geduldig en liefdevol zijn, en die naast hen willen staan gedurende het proces van vallen en opstaan. Gedragsverandering is namelijk een taai proces dat vaak jaren in beslag kan nemen, met talloze mislukte pogingen. Het kan vele jaren duren voordat drugsverslaafden volledig kunnen stoppen met het gebruik van middelen, en voordat drugscriminelen de gevolgen ervaren van een afname in het aantal gebruikers.
De campagne lijkt marktwerking als achterliggende gedachte te hebben. Wanneer de vraag naar drugs wordt verminderd, kan het aanbod inderdaad beter gereguleerd worden. Er kunnen meerdere instrumenten worden ingezet om de vraagkant te beïnvloeden, bijvoorbeeld door de drempel om met drugs te beginnen te verhogen. Persoonlijk ben ik tegen de legalisatie van (soft)drugs, omdat dit het drugsgebruik min of meer normaliseert in de samenleving. Aan de aanbodzijde blijft het belangrijk om drugssyndicaten op te rollen en grote drugspartijen in beslag te nemen. Bovendien zou het verstoren van de distributiepunten, ook online, kunnen helpen. Als de drugshandel vanuit aanbodzijde hinder ondervindt en de goederenstroom niet soepel verloopt, worden ze gedwongen om de verkoopprijs te verhogen. Op die manier kan hetzelfde effect worden bereikt als bij roken: mensen stoppen omdat het te duur wordt voor het genot.
In principe is het belangrijk om zowel de vraag- als de aanbodkant van het drugsprobleem gelijktijdig aan te pakken, met oog voor alle relevante omgevingsfactoren. Het is essentieel om te voorkomen dat het aanpakken van slechts één aspect, drugscriminelen en gebruikers de ruimte geeft om naar alternatieve "oplossingen" te zoeken. De effectiviteit van maatregelen wordt pas zichtbaar wanneer alle mogelijke alternatieve 'uitwegen' van te voren worden aangepakt en afgedekt.
De traditionele manier van politiek bedrijven of campagne voeren lijkt niet langer goed aan te sluiten bij de steeds complexer en voortdurend veranderende omgeving van vandaag.
Reactie plaatsen
Reacties