Wij denken vaak dat de wet- en regelgeving ons voor alle kwade kan behoeden. Ik geloof daar niet zo in. Dat was een van de redenen waarom ik niet voor een rechtenstudie gekozen had. Voor een persoon die graag preventief werkt, zou achteraf pas in actie komen niet mijn manier van doen zijn. Laten wij vandaag eens over de diefstal hebben.
De meest onschuldige diefstal zou het stelen van ‘ideeën’ moeten zijn. Als het woord ‘dief’ valt dan denken wij gelijk aan een persoon die geen geld heeft, of diegene die tot de laagste sociale klasse behoort. Mensen die ideeën ‘jatten’ kunnen echter ook een goed inkomen ontvangen, of een universitaire studie afgerond hebben.
Hoe wordt de diefstal gepleegd? Wij horen iemand over zijn of haar idee praten, en vertellen het door alsof ons eigen is. Ons jatgedrag wordt nog meer aangemoedigd met de komst van internet en sociale media. Vanwege de transparantie - het delen - krijgen wij te zien hoe een winkel of restaurant zijn succes kan hebben. Wij openen onze eigen en nemen hun werkwijze over. Het is vooral slim wanneer het gestolen concept van een zaak in het buitenland is. Dan komt dat concept vernieuwend over hier in Nederland, voor de mensen die dat nog niet eerder gezien of meegemaakt hebben. De benadeelde partij doet pas beroep op het (intellectuele) eigendomsrecht wanneer hij toevallig daar achter komt. In de tussentijd heeft de ‘dief’ zijn zakken al gevuld.
Deze dief is nog best slim bezig. Zijn jatgedrag komt ten goede van de portemonnee. De ‘ideeën jatters’ in Nederland weten de ideeën, eerder regel dan uitzondering, niet te vertalen naar zichtbare resultaten. Zij houden van om erover te praten, en doen alsof de ideeën bij hen vandaan komen. En daar blijft het dan ook bij. Hun overtuigende optreden komt waarschijnlijk door dat zij zelf erin gaan geloven dat het idee bij hen vandaan komt. In de psychologie spreekt men over ‘zelfbedrog’.
De dieven blijven vaak hangen op oppervlakkig, pratend niveau. Als je wil weten of een persoon een dief is geweest, hoef je slechts kritische vragen te stellen. Die persoon zal vanzelf door de mand vallen. Hij of zij zal dat proberen te verdoezelen door op jouw emoties te spelen, je te negeren of het gesprek af te kappen. Er zijn natuurlijk redenen waarom kritische mensen niet geliefd zijn. Want de dief voelt zich met de rug tegen de muur staan. Hij of zij kan de ‘leugens’ niet meer rondpraten. Daarnaast kunnen de dieven iedere keer met een ander idee komen. Een persoon die achter een bepaald idee staat, zou niet zo gauw erbij neerleggen en verder gaan met een ander. Bij de dief gaat niet zo zeer om het idee zelf, maar om het oppikken van ideeën via een andere. Een persoon die graag ‘na-aapt’ kan eenmaal niet op een eigen origineel idee komen.
Waarom houden mensen ervan om ideeën te jatten of die na te praten? De redenen kunnen heel simpel zijn. Sommige mensen zijn van binnen leeg. Ze hebben totaal geen visie of ideeën. Wij kunnen onze eigen oppervlakkigheid vaak niet zien als wij geen andere vergelijkingsmaterialen hebben in de omgeving. Om ergens bij te kunnen horen, moeten ze het doen met diefstal; zodat ze ook wat hebben om te vertellen. Vele anderen weten niet eens dat ze aan het stelen zijn. Want het is een gewoonte geworden. Ze geloven er zelf heilig in dat de ideeën bij hen vandaan komen. Veel oppervlakkige ideeën kunnen inderdaad over gekopieerd worden nadat het ‘hoe’ ook is laten zien, bijvoorbeeld op de sociale media. Ze zijn gewoon simpel genoeg om te begrijpen en na te doen.
Dieven die napraten om erbij te horen zijn nog redelijk onschuldig. De ergste dieven zijn actief in de werkomgeving. Ze stelen ideeën van collega’s voor hun eigen behoud of voor een promotie. Deze mensen stelen doelbewust, benadelen daarmee hun collega’s maar vooral de organisatie. De organisatie heeft er namelijk volstrekt geen baat bij nadat zij het idee hebben gepresenteerd. Gezien het idee niet door hen zelf is bedacht, zijn ze niet in staat dat om te zetten in daden. Hier is zeker geen sprake van onwil, maar onkunde.
Mensen die zelf nooit originele ideeën gecreëerd hebben met daarbij horend denkproces, begrijpen simpelweg niet wat allemaal nodig is om een positieve uitkomst te realiseren met een idee. Er is een verschil tussen het krijgen van een idee op basis van een ‘ingeving’, of op basis van feiten, naast een ‘ingeving’. Dit verklaart eveneens waarom een oppervlakkig idee of ingeving niet werkt bij complexe vraagstukken. Op werk heb ik vaker zien gebeuren dat het management met een gestolen idee of plan staat te wapperen. Zij hebben totaal geen interesse in hoe dat idee uitgevoerd moet worden om succes te kunnen boeken. Aan de andere kant is het inderdaad ook de medewerkers die hij of zij onder zich heeft, verantwoord zijn voor het verder uitkristalliseren of uitvoeren van een idee. Hoe kunnen de mensen die het idee niet zelf bedacht hebben, op kwalitatieve en resultaatgerichte manier uitvoeren; zonder stapsgewijs bijgestelde aanwijzingen van de bedenker van het idee? Het feit is ook: niemand kan het originele idee van een andere exact ten uitvoer brengen. Verder, hoe kan een manager het resultaat van een gestolen idee gedurende een proces aan- of bijsturen, als hij of zij totaal geen zicht heeft hoe een idee naar het gewenste resultaat kan leiden? Enkel spelen met ‘poppetjes’ gaat daar niet aan bijdragen.
Omdat er maar weinigen zijn die zowel een origineel idee kan bedenken als de nodige zelf kan uitvoeren, is een goede samenwerking en afstemming tussen mensen, soms door de jaren heen, onmisbaar. Albert Einstein staat bijvoorbeeld bekend vanwege zijn abstracte theorieën en hield zich in beperkte mate bezig met praktische toepassing daarvan. Maar met zijn ideeën over tijd, ruimte en licht inspireerde Albert Einstein hele generaties uitvinders van nieuwe technologie, waarmee hij indirect verantwoordelijk is voor een groot aantal uitvindingen, zoals televisie en digitale camera, die we nu als vanzelfsprekend beschouwen. Thomas Edison is bijvoorbeeld de bekendste die de gloeilamp geperfectioneerd en vooral gecommercialiseerd heeft, nadat het eerste idee ooit geboren werd.
Oppervlakkigheid en vluchtigheid belemmeren de geboorte van originele ideeën. Leergierige mensen zijn creatief en krijgen continu nieuwe ideeën. Creativiteit krijg je niet door een keer met iets bezig te zijn. Een lang proces vooraf is nodig voordat creativiteit op gang kan komen. Wij gaan straks naar een tijdperk waar alleen originele ideeën van mensen tellen. Want kunstmatige intelligentie (AI) is diegene die informatie verzamelt, nadoet of reproduceert. Met toestemming steelt AI de informatie en ideeën die eerder vastgelegd zijn, overal vandaan. Dat is ook wat velen van ons nu voornamelijk doen. Helaas zijn we trager dan AI met de verwerking. Adviseurs, beleidsmedewerkers of leidinggevenden die hetzelfde doen als AI, kunnen straks overbodig verklaard worden. Creatieve denkers zijn in staat originele ideeën of oplossingen te genereren, die nog niet in het systeem gevonden kunnen worden door AI.
Uiteraard behouden de uitvoerders die zelfstandig kunnen denken, en diegene die persoonlijke interactie met de anderen hebben, hun baan. De flexibele, onvoorspelbare of creatieve kant van mensen, kan AI (nog) niet stelen of nadoen.
Reactie plaatsen
Reacties