Tijdens het schrijven van mijn zoveelste sollicitatiebrieven, moet ik toch even stilstaan bij hoe er naar mensen gekeken wordt, door mensen. Ik vind het jammer dat men niet meer kan weten dan wat ze willen zien. Wij kijken naar de wereld en naar onze medemensen voornamelijk vanuit onze eigen bril. Kunnen wij op deze manier wel een samenleving bouwen met gelijke kansen?
Toen ik thuis woonde had mijn vader een restaurant. Ik vond het altijd heel apart dat veel klanten wekelijks op dezelfde dag en vaak op het zelfde tijdstip dezelfde maaltijd bestellen. Ze vonden het erg fijn dat wij de bestelling konden opsommen zodra ze binnenkwamen. Op school hoorde ik dat mijn klasgenoten een vaste diner menu te hebben thuis iedere dag in de week. Het leek erop dat een vast levenspatroon erg gewaardeerd wordt in Nederland. Wat mij ook opviel: in de avond was het echt stil op straat. Op de feestdagen gingen mensen tegelijkertijd uiteten ondanks de drukte. Zonder met elkaar afgesproken te hebben vertoonde iedereen hetzelfde gedrag. Waarschijnlijk ontwikkelden ze stilzwijgend gezamenlijk een bepaalde kijk op het leven. Hoe zijn de kinderen en jongeren van toen, nu geworden?
Ik had ooit een discussie gehad met een teammanager. Ik had er over dat ik in verschillende situaties anders kan zijn afhankelijk van mijn rol op dat moment. Volgens hem kan dat niet. Je bent namelijk overal dezelfde persoon. Het is natuurlijk onbegonnen werk om een discussie te voeren met iemand die zeggenschap heeft over jouw loopbaan. Iemand die zelf onveranderlijk en inflexibel is, of iemand die zichzelf graag centraal stelt, kijkt natuurlijk ook met een bepaalde blik naar hoe een mens zou moeten zijn. Alles wat buiten zijn blikveld valt, is per definitie onvoorstelbaar en onmogelijk. Je kan voorstellen wat voor negatieve invloed het blikveld van zo’n persoon heeft op zijn naasten, zijn collega’s, zijn medewerkers etc. etc. Als iemand bepaalde inzichten, kennis en ervaring mist, dan kan hij of zij ook niet begrijpen en inleven, laat staan de juiste inschatting maken over het vermogen van een andere.
Wat ik ook zie is dat men erg van houd om een etiket op te plakken bij een andere. Bijna ieder kind of jongere heeft een psychische stoornis. Als je geen autisme, ADHD hebt dan heb je vast wel burn-out of depressie. In sommige gevallen heb je mooiere etiketten zoals hoogbegaafd of hoog-sensitief. Ik heb hier niet over de professionals die de diagnose horen vast te stellen. Maar iedereen die een etiket wil vinden voor zijn of haar naaste(n), kinderen, vrienden en collega’s, of voor zichzelf. Het vinden van een etiket geeft ons rust. Dat geeft ons een goede reden om iemand weg te zetten of apart te behandelen, met stiekem de gedachte: zij zijn diegene die afwijkend zijn daarom kreeg ik problemen. Of willen we de ervaren slechte behandeling door de anderen, met een verkregen etiket rechtvaardigen. Mensen worden veroordeeld en voorgoed van hun potentieel afgenomen. Zou dit hokjes denken ook de ‘erfenis’ zijn van over-gestructureerde leefgewoonte van vroeger? Want alles wat niet in de hokjes (of verwachtingen) van mensen past, geeft men een onbehagen gevoel. Er wordt van alles aan gedaan om een (nieuw) hokje te creëren zodat de ‘afwijkende’ toch ergens in gestopt kan worden. Wat men vooral vervelend vindt is wanneer ze de anderen niet in een hokje kunnen plaatsen. Vanuit een ander oogpunt bekeken: ‘eenlijnig’ denkend kan één van de autistische kenmerken zijn. Het niet (willen) begrijpen van andermans behoeften of gevoelens is ook één van de narcistische kenmerken. Wie is nou normaal eigenlijk? Diegene die oordeelt of diegene die veroordeeld wordt?
Ik zelf geloof in het onuitputtelijke potentieel van een mens. Deze overtuiging komt voort uit mijn eigen succesvolle ervaring met het continu ontwikkelen van mezelf. Uiteraard bekijk ik de kwestie ook vanuit mijn eigen bril: als ik het kan, dan zouden de anderen ook moeten kunnen. Daarbij weet ik wat nodig is om het potentieel te bereiken. Ik heb mensen met bijvoorbeeld het etiket ADHD en het syndroom van Asperger begeleid. Ze moeten het zelf zien te redden op werk of in het privé leven, terwijl ze graag willen meedoen met de anderen. Volgens mij is iedereen gelijkwaardig en verdient gelijke kansen. De fase van zelf ontwikkeling waar iemand zich bevindt bepaalt of een kans tot iets positiefs gaat leiden.
Tijdje geleden is ook een discussie geweest over het houdbaarheidsdatum van mensen op de topfuncties. De aangedragen argumenten kloppen. Echter wel met het uitgangspunt dat de persoon stilstaat in ontwikkeling met de beoefening van zijn functie. Het is zorgelijk dat er van uitgegaan wordt dat de mens een statisch wezen is dat geen groei kent. Voor een verantwoordelijke topfunctie is juist de opgedane ervaring belangrijk. Ook de reputatie en het netwerk die hij of zij opgebouwd heeft. Ik moet bijvoorbeeld niet aan denken dat Nederland telkens met een nieuwe premier te maken krijgt, vanwege de nodige rust en stabiliteit in het land. Ik geloof niet dat een nieuwe premier foutloos zijn werk zal doen. De nieuwe persoon moet namelijk weer dezelfde leercyclus doorlopen. Wij, de burgers, worden gedwongen alles opnieuw mee te maken, misschien wel met extra ellende die langer duurt. Stel dat men in staat is steeds te leren en te ontwikkelen dan gaat de omgeving hier eindeloos van profiteren. Ook als dezelfde persoon nog 20 jaar zijn functie blijft uitoefenen. Wanneer een persoon aan de top niet in staat is te evolueren, dan is één jaar al teveel voor het land of voor de organisatie. Gezien de invloed en verantwoordelijkheid van sommige functies kan er al makkelijk veel leed veroorzaakt worden in korte tijd. Kijk maar naar wat met Amerika is gebeurd: Amerikanen zijn tevreden met Obama. Hij is geliefd en had Amerika veel goeds gebracht. Na twee ambtstermijnen moest hij weg en toen kreeg Trump de kans de ravages aan te richten.
Het feit is: niemand hoeft een houdbaarheidsdatum te hebben. Zolang een persoon zich opnieuw wilt en kan blijven uitvinden, dan zou hij of zij steeds anders en beter naar de op te lossen problemen of opspelende kwesties kunnen kijken. Uiteraard moet de werkomgeving wel dynamisch genoeg zijn. Anders zou die een houdbaarheidsdatum krijgen van zo’n persoon die continu in ontwikkeling is.
Tijdens een training over ‘het ontdekken van je verborgen talenten’ besprak ik over hoe het maximale potentieel uitgehaald kan worden. Het is wel hard werken. Toen maakte een cursiste de opmerking: ‘Als ik geen behoefte heb het maximale uit te halen in mijn leven dan hoef ik ook niet hard te werken toch?’ Velen van ons kiezen ervoor zich in mogelijkheden te beperken. Vanzelfsprekend heeft iedereen de vrijheid om een leven te leiden die hij of zij graag wilt. Hier geldt een regel die we allemaal moeten kennen : je keuze voor levensgeluk mag nooit die van een andere in de weg staan. Zolang wij de groei en het potentieel van de anderen niet belemmeren, mogen we te aller tijde kiezen om eindeloos stil te blijven staan op een plek, zonder een stap vooruit te zetten in het leven.
Reactie plaatsen
Reacties