Ik ben mijn volgende les aan het voorbereiden. Deze keer gaat het over communicatie en culturele diversiteit. Erg interessant. Toen ik het boek doornam, wist ik niet of er sprake is van een objectieve weergave van realiteit.
Ten eerste las ik dat Nederlanders direct en open zouden zijn. Dat ervoer ik toen ik in Groningen woonde twintig jaar geleden. Sinds ik naar Rotterdam ben verhuisd en vooral op het werk, heb ik andere ervaringen opgedaan. Openheid is een begrip dat breed gedefinieerd kan worden. Voor mij betekent openheid waarschijnlijk iets anders dan vele anderen. Hoe zouden de studenten die het lesboek gebruiken van deze beschrijving vinden? Die directe communicatie geldt ook niet overal op. Volgens mij is de directheid aanwezig wanneer de boodschap naar buiten toe is gericht. Er zijn genoeg Nederlanders die niet direct zijn. Of wordt er alleen over een bepaalde groep gesproken als wij over de Nederlanders praten? Hebben de auteurs wel een objectief beeld over de nieuwe generaties Nederlanders?
Verder zouden Nederlanders meer inhoudsgericht zijn met communicatie. Volgens mij is dit al jaren niet meer zo. Ze praten misschien wel over de inhoud maar hun beslissing of manier van handelen worden zwaar beïnvloed door hun gevoel en emoties; ook bij rasechte Nederlanders. Ook zou er in de zakelijke omgeving meer gekeken worden naar wat iemand is en kan, dan wie hij is. Deze informatie is misleidend voor de studenten. Of is het de bedoeling dat studenten bepaalde gewenste beelden moeten meekrijgen over het land via het onderwijs? Zoals vroeger het geval is in China tijdens Mao tijdperk?
In dat lesboek wordt er ook over de non-verbale communicatie gesproken. In het boek staat: iemand recht in de ogen kijken is in sommige landen een teken van brutaliteit. Ik weet niet waar ze de informatie vandaan hebben gehaald. Wel weet ik dat deze algemeen verspreid wordt hier in Nederland. Een genuanceerde toelichting is: het is geen probleem om iemand recht in de ogen te kijken. Echter, de ogen zijn de ramen van de ziel. Met andere woorden: je ogen geven je innerlijke gevoelens bloot. Als iemand met negatief gevoel je indringend aankijkt, dan word je toch bang of onzeker van? Je hebt de neiging om te ‘vluchten’. Letterlijk wegvluchten zou onbeleefd zijn, dan ga je onbewust naar beneden kijken of je ogen neerslaan om de directe confrontatie met ogen te vermijden. Ik kijk altijd recht in iemands ogen wanneer ik aan het praten ben. Wedden dat niemand daar problemen heeft wanneer ik dat doe?
Een paragraaf gaat over de indelingen van culturen. In Nederland zou er sprake zijn van kleine machtsafstand en veel gelijkheid. De machtsafstand lijkt inderdaad klein: de koningspaar of onze premier komt ook onder de burgers. Hier in Nederland hebben wij een wat meer informele omgangsvorm. Maar in werkelijkheid leeft iedereen in zijn eigen kring met een bepaalde soort groep mensen. Er is geen machts- of fysieke afstand, maar wel emotionele afstand. Met als gevolg dat mensen uit verschillende belevingswerelden elkaar niet kunnen begrijpen, wat vervolgens invloed heeft op de aanpak van problemen in de samenleving.
De laatste tijd zie ik op tv, lees ik in het nieuws of hoor ik in mijn omgeving mensen met intense woorden gooien, zoals ‘mijn hart breekt….’ of ‘ik voel de pijn...’ Mensen benoemen die woorden zonder enig gevoel erbij. Ik vraag me af: ‘Voel je dat gevoel echt?’ Lezers, toehoorders of burgers die wel kunnen voelen, zullen zich dezelfde afvragen. Want als je echt intens voelt, zouden de anderen mee kunnen voelen zonder die in woorden over te brengen. Het is te vergelijken met een schilderij, een gedicht of een brief die je gevoel raakt zonder enig uitleg. Of worden menselijke gevoelens gewoon gebruikt als communicatie truc?
Veel mensen zijn erg overtuigd van wat ze via via gehoord hebben. Lang geleden hoorde ik heel vaak van mensen terug: ‘Boer laten betekent voor de Chinezen dat ze lekker hebben gegeten.’ Gekke is dat mensen deze uitspraak geloven. Waarschijnlijk kreeg ooit een Chinees deze vraag en wist geen antwoord daarop te geven. Daarom verzon hij maar wat. Het feit dat deze vraag gesteld was aan de Chinees zegt ook heel veel over diegene die de vraag stelt. Blijkbaar is het voor deze persoon een onbekend fenomeen terwijl boer laten gewoon een lichamelijke reactie is. Of is deze persoon zo gewend om de natuurlijke lichamelijke reactie te onderdrukken dat hij zijn eigen lichaam niet meer goed kent. Het in toom houden van bepaalde reacties en gevoelens is zo vanzelfsprekend geworden dat men niet eens door heeft dat dat van nature thuis hoort. Uiteraard laten Chinezen nu ook geen boer meer omdat ze van hun veranderende omgeving vernemen dat dat eigenlijk niet kan. Hun kinderen gaan straks vast ook aan mensen uit bijvoorbeeld het platteland vragen waarom ze wel boer laten na het eten.
Een ander broodje aap verhaal is over het gezichtsverlies in Aziatische cultuur. Deze wordt zo plat en letterlijk vertaald dat er veel misverstand daardoor is ontstaan. Het gaat hier om het voorkomen dat de anderen gekwetst wordt. Aziaten zijn van oorsprong gevoelige en meevoelende mensen. Daarom begrijpen ze wat hun gedrag en woorden kunnen betekenen voor de anderen. Hun denken en doen is daarom gericht op het voorkomen dat andere mensen gekwetst worden door afwijzing, teleurstelling etc. etc. Als een goede bedoeling te ver gaat, kan allerlei bijeffecten krijgen. Net als de directheid in de Nederlandse cultuur, wat veel pijn en boosheid veroorzaakt zonder dat men het door heeft.
Nederland heeft van oorsprong een feminiene cultuur. Haar identiteit is echter langzaam vervaagd omdat het land niet bewust stil heeft gestaan bij de identiteitsverandering in de loop der jaren. Die verandering is onder andere veroorzaakt door de invloed van Amerika met masculiene cultuur en ook nieuwe Nederlanders die hun komaf hebben in een masculiene cultuur. Omdat het beeld wat Nederlanders heeft over zichzelf niet overeenkomt met de realiteit, zijn er veel problemen ontstaan.
Onze omgeving heeft direct invloed op hoe we acteren en overkomen. Mijn moedertaal en de cultuur waarin ik opgegroeid ben, focust zich erg op subtiliteit, respect en groepsbelang. Vroeger had het mij erg veel moeite gekost om de taal, communicatie en omgang op de Nederlandse manier aan te leren. Ik probeerde de mensen in mijn omgeving na te doen, inclusief de directheid en botheid. Gezien die manier totaal niet bij mij past maar ik die toch probeer te imiteren, kwam ik ongewenst verkeerd over bij mensen. Gekke is: ik deed alleen maar iets wat de anderen van mij verwachten, namelijk integreren. Heel veel jaren later dacht ik bij mijzelf: ben je niet tevreden over mij, of het beeld dat je terugziet in de spiegel waar je zelf niet helemaal blij mee bent?
Reactie plaatsen
Reacties